R?ZE; Rize ?dare Mahkemesinde görülen duru?maya Kazim Delal ve arkada?larinin yani sira, davanin avukatli?ini üstlenen Derelerin Karde?li?i Platformu’nun (DEKAP) gönüllü avukatlarindan Remzi Kazmaz ile Yakup Okumu?o?lu da katildi. Ba?ta DEKAP olmak üzere, Findikli Derelerini Koruma Platformu, TEMA Vakfi Rize Temsilcili?i, ÖDP Rize il örgütü ve bazi CHP üyeleri,
Güneysu Çevre Platformu, Senoz Vadisi Koruma Platformu, Çay Üreticileri Sendikasi, Salarha Deresi Çevre Koruma Derne?i, Firtina Vadisi Platformu, Hem?in ve Çamlihem?in Platformlari, Vatanda? Mustafa olarak bilenen Mustafa Yildizdo?an da katildi.
Rize’nin kent merkezi ile birlikte 10 ilçede ya?ayan 300 bin ki?inin ihtiyacini kar?ilayan içme suyu tesislerinin de bulundu?u Salarha Vadisi üzerindeki Küçükçayir Köyü’nde yapimi planlanan 9,9 megavat kurulu gücündeki Ambarlik 1-2 Regülatörü ve HES projesi için dönemin Çevre ve Orman Bakanli?i, “Çevresel Etki De?erlendirme (ÇED) gerekli de?ildir” karari verdi. Bu karar üzerine köyde ya?ayan 67 ya?indaki Kazim Delal, kararin iptali istemiyle Rize ?dare Mahkemesi`ne dava açti. Delal, dava kapsaminda yapilacak bilirki?i incelemesi için mahkemenin talep etti?i 4 bin 500 lira masrafi ise ahirindaki ine?ini satarak ödedi. Rize ?dare Mahkemesi, bölgede yapti?i bilirki?i incelemesinin ardindan Bakanli?in verdi?i “ÇED gerekli de?ildir” kararini iptal etti.
?kincisinde Bankadan Kredi Çekti
Ancak ilk mahkeme sonuçlanmadan önce, dönemin Çevre ve Orman Bakanli?i ayni proje için `ÇED gerekli` karari verdi. Önceki dava sonuçlanmadan devam eden ÇED sürecinin ardindan Bakanlik, firmanin hazirlatti?i ÇED raporunu onayladi. Kazim Delal bu kez de bakanli?in verdi?i bu kararin yürütmesinin durdurulmasi ve iptali istemiyle yeniden dava açti. Davada yürütmeyi durdurma karari veren mahkeme, Kazim Delal’den yeniden yapilacak bilirki?i incelemesi için 4 bin 500 lira ödemesini istedi. Delal, paranin bir kismini e?inin birikimlerinden sa?ladi, biraz da banka kredisi çekerek bilirki?i harcini yatirdi. Yapilan bilirki?i incelemesi sonucunda mahkeme “yürütmenin durdurulmasi” kararini kaldirdi.
Rize ?dare Mahkemesi’nde davanin bugün görülen duru?masinda Çevre ve Şehircilik Bakanli?i yetkilileri savunmalarini yapti, projenin içme suyu membasinda bulunmadi?ini öne sürerek davanin reddini talep etti.
Rü?vetin Belgesi Mahkemede!
Duru?mada konu?an davanin avukatlarindan Remzi Kazmaz, Bilirki?i ?ncelemesinin sa?liksiz hava ko?ullarinda ve bölgenin tam anlamiyla incelenmeden yapildi?ini, raporun eksik ve hatalarla dolu oldu?unu belirterek; ÇED Olumlu Raporu veren bakanli?in kendi karar ve çali?malarindan, di?er bakanliklarin uygulama ve kararlarindan habersiz oldu?unu belirterek mahkemeye çe?itli belgeler sundu. Bölgenin içme suyu havzasi oldu?unu ve vadi üzerinde 12 ayri HES projesi bulundu?unu kaydeden Kazmaz, Rize Belediyesi ile bölgeden içme suyu temin eden di?er belediyelerin de davaya müdahil veya tanik olarak katilmasi gerekti?ini vurguladi. Kazmaz ayrica, daha önce kamuoyunda geni? yanki uyandiran ‘Rü?vet Protokolü’ belgesi ile Bakanlar Kurulu’nun bölgedeki heyelanla ilgili rapor ve kararini da mahkemeye sundu.
“Aya Merdiven Bile Yaparlar!”
Davanin avukatlarindan Yakup Şekip Okumu?o?lu ise savunmasinda HES projeleri ile ilgili sinirli bir alanda çevresel de?erlendirme yapildi?ini oysaki Dani?tay kararlarinda da görüldü?ü üzere havzanin bütüncül ekolojik de?erlendirilmesinin yapilmasinin gerekli oldu?una vurgu yaparak ?unlari söyledi: “Hazirlanan HES projeleri ve verilen “ÇED olumlu” raporlari ile bu ülkede artik her ?eyin yapilabilece?ine kanaat getirdim. Öyle ki “aya merdiven, Niagara ?elalesine santral hatta Karadeniz’in ortasindan deniz dolgusu ile Romanya’ya yol bile yapabilirler. Ama bu projelerin ne gibi bir çevresel etkileri olaca?i derinlemesine incelenmiyor. Sinirli bir de?erlendirme içeriyor. Havza bazinda ekosistem de?erlendirmesi ?art! Google Earth üzerinden dere tespit edip gelip üzerine HES in?aatina ba?laniyor. Bu vadide ya?ayan, havasini soluyan, a?acini sevenlere sorulmuyor. Vadide ya?ayan Kazim Delal’e fikrini soran yok. Ortaça? döneminde derebeyleri vardi. Şimdi bunlarin yerini çok uluslu ?irketler yani su efendileri aldi.”
Duru?ma, davaya müdahil olan HES firmasinin avukatlari ile bakanlik yetkililerinin çe?itli savunmalari ve Delal’in avukatlari Kazmaz ile Okumuo?lu’nun mahkemeye sundu?u belgelerle ilgili de?erlendirmeleri ile devam ederken; yakla?ik 2 saat süren duru?ma, Mahkeme Ba?kani’nin duru?mayi bitirdi?i ve kararin önümüzdeki günlerde açiklanaca?i uyarisi ile sona erdi.
