2017 Uluslararası Çay Kongresi Çin’de Dünyanın önde gelen çay üreticisi ülkelerin temsilcilerinin katılımıyla gerçekleşti. Kongreye, dünyanın beşinci büyük çay üreticisi ülkesi olan Türkiye’yi temsilen Rize Ticaret Borsası Genel Koordinatörü Hasan Önder katıldı.
Çin Ticaret Odası tarafından organize edilen, dünyanın farklı ülkelerinde akademisyen, çay sanayicileri, çay üretici ve tüketicilerden oluşan 260 delegenin katılımı ile gerçekleşen kongrede Önder’in Türk çay sanayisi ve çay kültürü sunumu yoğun ilgi ile karşılandı. Türk çay kültüründe demlemeyi anlatan Önder, çay bardaklarını tepsiye koyup çevirmesi kongrenin en ilginç olayı oldu.
Kongrede çay üretimi hakkında Dünya Çay Komitesi’nin hazırladığı “Dünya Çay Raporu” detaylı olarak katılımcılara anlatıldı.
Dünya Çay Üretimi ve Tüketimi Artmıştır!
Dünya Çay Raporu 2016 Verileri:
Son on yılda dünyada çay üretim alanları 4.52 milyon hektara ulaşmıştır.
2015 ten 2016 yılına geçerken çay üretimi % 4.2 artarak 5.31 milyon ton olarak gerçekleşmiştir.
Dünya çay üretiminin % 86’sı Asya’da, % 11’i Afrika’da ve % 3’ü diğer ülkelerde gerçekleşmektedir.
Dünya çay üretiminde, 2.270 milyon ton ile Çin birinci, 1.210 milyon ton ile Hindistan ikinci, 475 bin ton ile Kenya üçüncü, 329 bin ton ile Sri Lanka üçüncü,259 bin ton ile Türkiye beşinci, 179 bin ton ile Vietnam,129 bin ton ile Endonezya en büyük üreticiler olarak dünya sıralamasına girmektedir.
Dekar başına verimde ise:, Kamerun 2744 kg, Malavi 2.361 kg, Hindistan 2.131 kg ,Türkiye 1.800 kg iken dünyanın en büyük çaylık alanlarına sahip Çin de yıllık dekar başına üretim 794 kilogramdır.
Çin’in çay üretiminde % 66.3 oranında 1.51 milyon ton yeşil çay üretmekte. Hindistan’da ise 22 ayrı bölgede üretilen çayın % 91’i CTC ile 1.1 milyon ton siyah çay üretilmektedir.
Kenya ise CTC üretim ile en büyük ikinci siyah çay üreticisi ve 2016 verilerinde üretimi 475 bin tonlara erişmektedir. Sri Lanka’da Ortodox teknikleri ile üretim yapan ülke ve 2016 yılında üretim % 11’lerde düşüş göstermiştir.
Dünya çay tüketimi 7.3 milyar nüfus göze aldığında yıllık tüketim 500 gr civarındadır. Dünya çay tüketiminde siyah çay daha çok batı ülkelerinde, Ortadoğu ve Avrupa’da, yeşil çay ise Çin Japonya gibi Asya ülkelerinde tüketilmektedir. Dünya çay tüketiminde Çin %36’lık oranla 1.8 milyon ton tüketimle lider ancak yıllık kişi başı tüketimi 0.75 kilogramdır. Diğer taraftan yılık kişi başı tüketiminde Türkiye 3.5 kilogramla birinci sırada sonrasında en çok tüketen ülkeler sırasıyla; Afganistan 2.44 kg, Libya 2.19 kg, Katar 1.8 kg, İngiltere 1.7 kg’dır.
Dünyada İslam ülkelerinde gıda, sağlık, sosyal içecek olarak tüketilen çay, bazı ülkelerde kültürel seremoni için tüketilmektedir.
Dünya çay ticaretinde 1.58 milyon ton çay ihracatı yapılmaktadır. Ve bu ihracatın % 78 i siyah çaydır. Yeşil çaydaki dünya ihracatı ise 428 bin ton civarındadır. Dünyada 170 ülkeye çay ihracatı yapıldığı görülmektedir.Kenya 443 bin ton, Çin 325 bin ton,Sri Lanka 301 bin ton, Hindistan 225 bin ton, Vietnam 134 bin ton ihracat yaparken Türkiye’nin ihracatı 5 bin tonlardadır. Kenya ihracatının çok büyük kesimini Hindistan, Mısır, İngiltere, Amerika gibi ülkelere yapmaktadır. Çin çay ihracatının büyük kesimini Fas, Rusya, Pakistan, Avrupa ülkeleri olmak üzere 120 ülkeye yapmaktadır. Sri Lanka, 160 ülkeye çay ihracat yaparken % 6.6 civarında ihracatta düşüş yaşamıştır. Hindistan toplam üretiminin % 18’ini ihraç etmektedir. Hindistan bağımsız devletler topluluğu, İran,Fas, Pakistan gibi ülkelere ihracat yapmaktadır.
Dünyada 220 civarında ülke çay ithalatı yapmaktadır. Bunların başında 180 bin ton ile Rusya, 155 bin ton ile Pakistan, 130 bin ton ABD, İngiltere gibi ülkeler en çok çay ithal eden ülkelerdir.
Dünya çay sektöründe yeşil çay pazarı siyah çaydan daha fazla büyüme göstermektedir.Ancak siyah çay uluslararası pazarda daha çok ilgi görmektedir.
Çay tüketimi üretici ülkeler arasında yükseliş trendindedir. Genç nesillerin çay tüketiminde özellikle üretici ülkelerde artarken batı ülkelerinde bu oran düşüş eğilimindedir.
Çayda küreselleşme istenen boyutta gerçekleşmemektedir. Diğer taraftan teknolojik gelişmeler, yenilikçi üretimde artış gerçekleşmiştir.
Dünyada 2 Milyar İnsanın Geçim Kaynağının Çay
Kongrenin sonunda Dünya çay sanayinde büyük olanaklar olmasına rağmen durgunluk içinde olduğu, 50 ülkede çay üretimi 170 ülkede çay ticaretinin yapıldığı ve 2 milyar insanın geçim kaynağının çay olduğu vurgulanırken, Çayın; dünyanın en doğal içeceği ve uluslararası ticarette çok önemli ürün olduğu önemle belirtilmiş. Dünya çay sektörünün gelişimi için aşağıdaki kararlar alınmıştır.
Çayda küresel, ortak çalışmalara, teknolojik transferlere ihtiyaç duyulmaktadır. Tüketici talepleri, çay pazarının genişlemesi, farklı içeceklerle rekabet için sektörün ortak çalışması gerekmektedir.
Küçük üreticilerin korunması yaşam standartların iyileştirilmesi için çalışmalar yapılmalı, çay üretimi yapanlara sosyal ekonomik destekler sağlanmalıdır.
Çay İpek Yolu ile dünyaya açılan bir kültürdür. FAO veya uluslararası aktörlerin desteği ile Dünya Çay Günü kutlanması yapılması bu kutlamanın her yıl farklı ülkelerde dönüşümlü olması önerildi. Bu vesile ile dünya çay kültürünün geliştirilmesi, çaya ilginin arttırılması önerildi.
Dünya Çay Sanayisi Geliştirme Birliği’nin kurulması önerildi bu birlik ile yeni teknoloji, yenilikçi yatırım, kültürel değişim, pazar talepleri ve tüketimin arttırılması kararı alındı.
Son maddenin Sri Lanka’da yapılacak uluslararası çay kongresinde tartışılması önerildi.
