Rize Ticaret Borsasi (RTB) Yönetim Kurulu Ba?kani Mehmet Erdo?an, rekolte kaybi ile randiman kaybi birle?tirildi?inde bu yil geçen yila göre yüzde 20 civarinda bir ürün kaybi olaca?ini sandi?ini söyledi.
Erdo?an, yapti?i açiklamada, bu yil 20 Mayis`ta ba?layan ya? çay alim kampanyasinin hem birinci sürgününde hem de ikinci sürgününde ÇAYKUR ve özel sektörün toplam 440 bin ton civarinda ya? çay hasadi gerçekle?tirdi?ini belirtti.
Geçen yil birinci sürgünde 400 bin tonun altinda hasat yapildi?ini, böylece bu yil birinci sürgünde rekoltenin yüzde 15 civarinda artti?ini ifade eden Erdo?an, geçen yil ikinci sürgünde ise hemen, hemen bu yilki kadar ya? çay hasadi yapildi?ini kaydetti.
Sona yakla?ilan üçüncü sürgün döneminde ise yüzde 15`in üzerinde rekolte eksikli?i olaca?ini tahmin ettiklerini dile getiren Erdo?an, ``Sezon toplaminda ise rekoltenin geçen yila göre yüzde 10 civarinda azalaca?ini tahmin ediyorum. Geçen yil randiman 19,5 civarinda idi. Bu yil ise randiman 17 civarinda gerçekle?iyor. Bu da kuru çay rekoltesinin yüzde 12,5 civarinda dü?ük olmasi anlamina geliyor. Rekolte kaybi ile randiman kaybini birle?tirdi?imizde bu yil geçen yila göre yüzde 20 civarinda bir ürün kaybimiz olaca?ini saniyorum`` dedi.
Geçen yil 240 bin ton civarinda kuru çay üretildi?ini, bu yil ise en fazla 210 bin ton kuru çay üretilebilece?ini vurgulayan Erdo?an, ``Yani üretti?imiz çay iç pazarimiza yetmeyecek bir ürün olacak. Bu da ününün de?erlenece?i anlamina gelir. Saniyorum gelecek yil ya? çay ve kuru çay, kalite ve para olarak bu yildan daha fazla de?erlerde olacaktir`` diye konu?tu.
Erdo?an, verim kaybinin nedenlerinin hava ?artlari, kullanilan gübre, çayin hasat ve i?leme teknolojisi gibi nedenler oldu?unu anlatarak, ?unlari söyledi:
``Bunlarin hepsi birle?tirildi?inde randimani etkiler. ??leme teknolojisi olarak dünyada en üst seviyedeyiz. Ya? çayin tarladaki do?alli?i açisindan da en öndeyiz, ama ya? çayi biçerken, ta?irken, yani davrani?ta sinifta kaliyoruz. Bu, sektörün karlili?ini da a?a?iya çekiyor. Ya? çay, birinci sürgündeki ilk 25 günde ÇAYKUR ve özel sektör tarafindan yo?un olarak alindi. Ancak bu yo?unluk nedeniyle ya? çayin bir bölümü tarlada yandi. Kimi fabrikalarda da çok fazla çay oldu?u için yeterli olarak i?lenemedi. ??lemedeki bu hatalardan dolayi da ancak orta kalite yakalanabildi. Son sürgünde ise ya? çay bölgede kademeli olarak geldi. Bunun sonucunda da fabrikalarda da ya? çay rahat bir ?ekilde i?lenebildi.``
En kaliteli çayin genellikle ilk sürgünde üretildi?ini vurgulayan Erdo?an, ``Ancak bu yil ya?anan yo?unluktan dolayi birinci sürgünün kalitesi biraz dü?tü. Son sürgünde ise fabrikalar ya? çayi rahat bir ?ekilde i?liyor. Bu nedenle birinci sürgün ile üçüncü sürgünün kalitesi birbirine yakin olacaktir. Bu yil üçüncü sürgündeki çayin kalitesi, geçen yillara göre de?erlendirildi?inde çok daha kaliteli olacaktir`` diye konu?tu.
Erdo?an, üreticiden kaliteli ürün istenebilmesi için alin terinin kar?ili?inin verilmeli gerekti?ini dile getirerek, ?unlari kaydetti:
``Bu bakimdan bakti?imizda ÇAYKUR, kaliteli çay istemekte sonuna kadar hakli. Özel sektör bu konuda biraz sinifta kaldi. Elbette ki hiçbir özel sektör firmasi vatanda?in parasini geciktirmek istemez. Ama alacaklarini alamamasi gibi çe?itli nedenlerden dolayi ödeyemez duruma geliyor. Üreticiye borcunu ödeyemeyince de özel sektörün vatanda? nezdinde ki kredisi dü?ük oluyor. Ancak sektörün gelece?i için kaliteli çay üretilmesi için bir düzenleme yapilmasi gerekiyor. ÇAYKUR kalite konusunda siki kurallar uyguladi?i zaman üretici, `nasilsa özel sektöre veririm` diye dü?ünüyor. Bu ikilemi ortadan kaldirmak lazim. Çünkü bu durum sektörün tamamina zarar veriyor. Bu nedenle gelecek yil ÇAYKUR ile birlikte iyi bir veri çali?masi yapaca?iz. Tarladan mutlaka kaliteli ya? çay alinmasi için çok siki disiplin uygulanmasi lazim. Bugün alinan ya? çaydan ne özel sektör, ne de ÇAYKUR memnun. Vatanda? bile memnun de?il. Bunlari ortadan kaldirip bu çali?mayi mutlaka yapmamiz gerekiyor. Ayni zamanda Özel sektörün ve ÇAYKUR`un rahatlikla ödeme yapabilece?i dönemlerin düzenlenmesi lazim.``
Erdo?an, bölge genelinde 214 özel sektör ya? çay fabrikasi bulundu?unu, ancak bu yil bunlardan 120 civarindaki bölümünün ya? çay alimi yapti?ini sözlerine ekledi.
