Rize ?dare Mahkemesi, Do?u Karadeniz Bölgesi’nde yapimi planlanan 700’e yakin HES projesiyle ilgili önemli bir karar daha verdi. Mahkeme, Artvin’in Sümbüllü Köyü sinirlari içerisinden geçirilen, 2 ayri HES projesinin ‘yüksek gerilim hattinin’ yürütmesini durdurdu.
Dani?tay 14. Dairesi ise Rize’nin Çayeli ilçesine ba?li Senoz Vadisi üzerinde Sanko’ya ait ?yon Enerji firmasi tarafindan yapimi planlanan Kayalar HES projesi için Rize ?dare Mahkemesi’nin verdi?i ‘iptal’ kararini da onayladi.
Yüksek Gerilim Hatlarina ?lk Durdurma
Rize ?dare Mahkemesi, Artvin’in Sümbüllü Köyü’nden geçirilen ve TE?AŞ tarafindan yapilmakta olan, Borçka HES ve Yusufeli HES projelerinin 154 kV’lik TM elektrik iletim hatlari için zamanin Çevre ve Orman Bakanli?i tarafindan 30.09.2004 tarihinde verilen ‘ÇED Olumlu Raporunun’ yürütmesini durdurdu.
Sümbüllü köyünden 17 ki?inin açti?i davada köylüler, köyden geçecek 2 ayri gerilim hattinin do?al ya?am alanlari, sosyal, tarihi ve kültürel de?erlerine geri dönü?ümsüz zararlar verece?ini ileri sürerken; davanin yönlendirildi?i Çevre ve Şehircilik Bakanli?i ise söz konusu yüksek gerilim hatlari için ba?ka bir güzergâhin olmadi?ini savundu.
Mahkeme kararinda Anayasa’nin 17 ve 56. Maddelerine atifta bulunularak, Bakanli?in görev ve yetkilerini içeren kurulu? kanunu, Çevre Kanunu’nun ilgili maddeleri, ÇED Yönetmeli?i’ne de gönderme yapti?i kararina ayrica bölgede yaptirilan Bilirki?i ?ncelemesi ve Ke?if raporuna da yer verdi.
Kararda yer alan Ke?if Raporunda da yer verilen, projeye ili?kin hatali ve yanli? anlatimlar, bilimsel ve teknik eksikliklerin yani sira, bölgede ba?ka bir 350 kV’lik iletim hattinin daha bulundu?u ve çali?malarla ilgili hiçbir önlem alinmadi?i yönündeki ifadeler de dikkat çekti.
Rize ?dare Mahkemesi’nin ‘yürütmeyi durdurma’ kararinda, Bilirki?i ve Ke?if Raporunda belirtilen konularin göz ardi edildi?i de vurgulanarak, zamanin Çevre ve Orman Bakanli?i tarafindan verilen ÇED Olumlu Raporunun hukuka uygun olmadi?ina hükmetti.
Karari de?erlendiren Sümbüllü köylülerinin avukati Bedrettin Kalin, yarginin bir kez daha HES projelerindeki hukuksuzlu?u göz önüne serdi?ine dikkat çekerek; “Ülkemizin bütün vadilerinde yapimi planlanan HES’lerin hukuka, mevzuata, yasa ve yönetmeliklere aykiriliklarla dolu oldu?unu gördük. Bu kararla, HES projelerinde tesis edilmeye çali?ilan bütün çali?malarin da ayni hukuksuz uygulamalarla dolu oldu?unu gördük. Halki, köylüleri, yargi kararlarini, hukukun üstünlü?ünü, yasa ve yönetmelikleri yok sayarak, bu projelerde diretenler artik bu uygulamalardan vazgeçmelidir” dedi.
Rize ?dare Mahkemesi’nin bu karari ayni zamanda bölgede yapimi devam eden HES projelerinin yüksek gerilim hatlariyla ilgili ilk ‘yürütmeyi durdurma karari’ oldu.
Senoz Vadisi’ndeki Kayalar HES’in ‘?ptal’ Kararina Onama
Öte yandan, Dani?tay 14. Dairesi, bu kez de Rize’nin Çayeli ilçesine ba?li Senoz Vadisi üzerinde yapimi planlanan ?yon Enerji firmasina ait Kayalar HES projesi için Rize ?dare Mahkemesi’nin verdi?i ‘iptal’ kararini onayladi.
Rize ?dare Mahkemesi, zamanin Çevre ve Orman Bakanli?i tarafindan 27.11.2007 tarihinde verilen, ‘ÇED Gerekli De?ildir’ kararini 30.06.2010 tarihinde, ‘hukuka ve mevzuata uyarlilik görülmedi?i’ gerekçesi ile ‘iptal’ etmi?; davanin yönlendirildi?i Çevre ve Şehircilik Bakanli?i ise kararin temyizi için Dani?tay’a ba?vuruda bulunmu?tu.
Bakanli?in temyiz ba?vurusunu, ‘2577 Sayili ?dari Yargilama Kanunu’nun 49. Maddesinde belirtilen nedenlerden hiçbirine uymadi?i’ gerekçesiyle reddeden Dani?tay 14. Dairesi, Rize ?dare Mahkemesi’nin verdi?i ‘iptal’ kararinin, ‘karar ve dayandi?i gerekçe, hukuk ve usule uygun oldu?u’ vurgusuyla onanmasina karar verdi.
“Yargi Kararlarini Artik Görün!”
Davayi açan Buzlupinar köylülerinden ve Senoz Vadisi Koruma Platformu’ndan Ahmet Ali Kork, “ÇED gerekli de?ildir, denilerek Bakanlikça onaylanan proje, hiçbir ?ekilde köyümüz gerçeklerini içermiyordu. Atalarimizin, geçmi?in sefalet yillarinda özenle koruyup gelecek nesillerin emaneti olarak bizlere birakmi? oldu?u ya?am alanlarimiza geri dönü?ümsüz zararlar verece?ini bile bile böyle bir projenin uygulanmasina sessiz kalmamiz, ahlaki ve vicdani sorumlulu?umuzla ba?da?mazdi. Rize ?dare Mahkemesinin verdi?i yürütmeyi durdurma ve iptal kararlarindan sonra Dani?tay 14. Dairesi de haklili?imizi gösterdi” dedi.
Davanin savunucusu Avukat Münir Yazici ise, “Ya?am alanimiz olan Senoz do?asinin korunmasi için 2007 yilindan bu yana yürüttü?ümüz mücadelede hukuk hep bizleri hakli buldu. Konunun uzmani bilim insanlarindan aldi?imiz bilgilerle ne yapilmasi gerekti?ini ve hukuki durumu defalarca dile getirdik. ?lgili kamu kurulu?larini, yazili metinlerle defalarca uyardik. Bunun yaninda onlarca mahkeme kararina ra?men, idare yanli?ta israr etti. Geldi?imiz a?amada idarenin i?lemlerini denetleyen en üst yargi kurumu olan Dani?tay da haklili?imizi onayladi. Dani?tay’in onami? oldu?u karar metninde geçen tespitlerin çok iyi okunmasini ve anla?ilmasi gerekir. Kimse bo?u bo?una bilimden, hukuktan onay alamayacak i? yapmaya kalkmamalidir. Ülkemiz insanini kavga eder hale getirmek kime ne fayda sa?layacak ki. Yaptiklari tüm i?lem ve eylemlerin yargi denetimine tabi oldu?unu bilmesi gereken ilgililer, Dani?tay tarafindan onanmi? bu karari çok iyi okuyup anlamalidirlar. Dani?tay’in bu kararina ra?men geçmi?teki anlayi?ta israr edip, ayni uygulamalara imza atacak kamu personelinin, ayni zamanda tazminati da gerektiren davalarla kar?i kar?iya kalacaklarini bir kez daha hatirlatmak istiyoruz" dedi
