Fatih Sultan Kar / ?ST.
Osman Co?kun `Kayitlara Göre Rize Sülaleleri ve Seferberlik Şehitleri` isimli kitabinda çarpici açiklamalarda bulunuyor. Rize ilindeki bütün akraba soyadlarini ve birbirleriyle ba?larini gözler önüne seren çali?ma, bütün cephelerde sava?arak ?ehit dü?en Rizelilerin isimlerini bilgi ve belgelerin i?i?inda gözler önüne seriyor.
Kimlik, kültüreldir
Sülale isimlerinin önemine de?inen Ara?tirmaci-Yazar Osman Ço?kun, “Bazi ki?iler kimlik buhran ve bunalimi geçirip atasindan ?üpheye dü?erek, neslini ?uraya buraya ba?layabilir. Geçmi?inden utandi?i, a?a?ilik kompleksine dü?tü?ü ve üst kimlik sandi?i yerlere kendini yamama yapmak da isteyebilir. Bu hal kendileri ba?lar. Ama ba?kalari adina, bir ba?kasina dayatma ile ata-dede, soy-sop aramaya kalki?ma seviyesizli?ine dü?mek, kim adina ve ne için? Cahilleri, aptallari ve tarihi kuyruk acisi olanlari konunun di?inda tutarsak, lakaplarindan dolayi bu akrabalara de?i?ik kimlik biçmeye kalki?mak en hafif tabirle alçakliktir ve o ?ehitlere kar?i yapilmi? en büyük hainliktir. Ölümün riyasi olur mu? Şehitlikten öte kimlik ba?ka nasil ispat edilir?” diyor.
Rize’nin Seferberlik Şehitleri
Hemen her köyde seferberlik konusu açilinca yi?inla acili ve hüzünlü hikâyeler ortami kaplardi. Söylenenlerin kimisi gidenlerle, di?erleri de geri kalan e? ve çocuklarla ilgili olurdu. Ortak anlatim ise, sefere gidenlerinin topluca kendilerinin cenaze namazlarini kildiktan sonra köylerinden ayrildiklaridir. Belli ki geri dönmeyeceklerini sezmi?lerdi. Ço?kun, bu çali?masiyla, günümüze kadar ço?u karanlikta kalmi? veya söylentilerle günümüze ta?inmi? seferberlik ?ehitlerinin adlarini, yarinlara ta?iyarak vefa borcumuzu yerine getirmeye gayret gösterdi?ini belirtiyor. Çali?masi sirasinda, çocuk ve be?ik sesi yillarca duyulmayacak derecede bir köy sönerken, biti?i?indeki köyden kimsenin kayitlarda yazili olmadi?ini gördü?ünü yazan Co?kun, “Halbuki anlatilanlar çok farkliydi ve kayitlara geçmeyen çokça ?ehit oldu?unu günümüzdeki yakinlari tarafindan ifade edilmektedir. Köylerdeki bu durum ilçelere de yansimi?. Yazicilarin yapti?i ihmalkârli?indan Arde?en, Çamlihem?in, Findikli, Hem?in ve Pazar ilçelerinin seferberlik kayitlan tutulmami?tir. Tipki Hem?in bölgesi ile Çayeli, ?kizdere, Kalkandere`de ilk Osmanli nüfus sayiminda akraba adlarinin yazilmamasi gibi. Seyrek olarak dört karde?in, çok sik olarak da üç ve iki karde?in 1915 yilinda öldü?ü kayitlarda bolca yer almaktadir. 1915 yilinda topluca ölen bu karde?lerin seferberli?e katildiklari kesindir. Ölüm haneleri bo? birakilan bu ki?ileri listeye maalesef koymadik” diyor.
Lazlar ve misyonerlik
Ço?kun, kitabinda Lazlar ve misyonerlik ba?likli yazisinda ?u açiklamalara yer veriyor: 2000`li yillarda, bölgede ciddi paralarin döndü?ü bazi organizasyonda yer alan di? ba?lantili uzantilar, her dilden ?arkilar, ye?il çevre gibi masum isteklerle yola çikarlar. Yurtsever Lazlar bu i?birlikçilere taviz vermeyip di?larken; ?arkicilar da festival diye "inek sa?mak, derede horon ve ev gezilerine" yönelirler. "Bölgede düzenleyenlerin kimler oldu?u ve kayna?i belli olmayan paralarla yapilan kampanyalar (Ye?il Yayla Festivali v.b.), kurulacak dernekler para kar?ili?i Laz ismi konmasi..." (YEN?ÇER?, s. 87) Ermeni diasporasinin deste?iyle Amerikan orijinli "The Christensen Fund"un Hem?in`de "Ye?il Yayla Festivali" için verdi?i "220 bin euro"* Hem?inlilerin kendilerine yaki?an dik duru?uyla içi ku?ku dolu festivale izin vermediler. (Christensen: Vaftiz etmek" Vaftiz, Hiristiyanli?a geçi?in ilk adimidir) Vaftizci Fund, niçin ve ne kar?ili?i para verir? Niçin bu bölge? Ba?ka bölgelere ilgisi nedir? Fund, kar?ili?inda kimlerden neleri istedi? Alinan paralar nereye ve ne adina harcandi?
HES kar?itli?i, derede horon oynamak de?ildir
Bölgede yaygin hale gelen HES konusuna da kitabinda yer veren Ço?kun, “Çevre adina kaç euro yatirima dönü?tü? HES kar?iti Kadiköy, Findikli, ?kizdere eylemlerinde bu Fund`cular bulundu mu? HES kar?itli?i, derede horon oynamak de?ildir. Birkaç türkü, eurolarin bedeli olamaz. Tezgah bozulunca da kiralik ?ala sarilip saklanarak, oyunu if?a eden yurtseverlere "milliyetçi propaganda" diye saldirarak mu?lak ve müphem ili?kileri perdelemeye çali?. Yutmazlar."??tir ki?inin aynasi lafa bakilmaz. Lazlarin tarihi gerçeklerinin, dilinin ve folklorunun bizim aydinimizin eme?i ile ara?tirilmasinin Türk kültürünü zenginle?tirmenin ötesinde bir sonuç vermeyece?i kesindir. Çünkü Lazlar Türkiye mozai?inde sadece bir renk de?il, ayni zamanda da bu mozai?in harcidirlar." (B?LG?N, s. 163)” ?eklinde açiklamalara yer verdi
Kayitlara Göre Rize Sülaleleri ve Seferberlik Şehitleri` isimli kitabini giri?inde kendisine destek olan ?shak Güven Güvelio?lu, Recep Koyuncu, Fatih Sultan Kar ve Murat Hiçyilmaz`a te?ekkür eden Ara?tirmaci-Yazar Osman Co?kun: Rize tarihi ara?tirmalarinin önemine de?inerek, ?u görü?lere bulundu: “Sahada emek vererek ve her türlü zorlu?a ra?men Rize adina de?erli eserlere imza atan bu ?ahislarin, bol bol imkânlara ra?men masa ba?indan kalkmami? yazar-çizerlerce örnek alinmalarini dilerken, Rize sevdalisi bu insanlarin ba?arilarinin daimi kalmasi temennisiyle. Yakinda çikaraca?iz kitabin konusu Artvin, Rize, Trabzon yer adlari ile bölge a?zi üzerine olacaktir. Eksikleri en aza indirmek için eski arazi, irmak, tepe, düzlük, yayla ve mahalle adlarini bildirirseniz büyük katki sa?lami? olursunuz.
167 sayfadan olu?an ve büyük boy ?eklinde hazirlanan Osman Co?kun’un `Kayitlara Göre Rize Sülaleleri ve Seferberlik Şehitleri` isimli kitabina ikizdere@hotmail.com mail adresinden veya yazarin 0533 354 89 88 nolu telefonundan ula?abilirsiniz
