Ülke genelindeki bütün vadilerde akan dereler üzerinde geli?tirilen ve sayilarinin ilk a?amada 5 bini bulaca?i kaydedilen hidroelektrik santralleri (HES) için bir yandan köylüler ile ya?am savunuculari kar?i mücadele yürütürken, di?er yandan da projelere yenileri ekleniyor.
Rize kent merkezi ile birlikte 9 belediye ve 26 köyün içme suyunun sa?landi?i merkeze ba?li Salarha Vadisi üzerinde kurulmasi planlanan HES projelerine kar?i verilen tepki ve yürütülen hukuk mücadelelerine ra?men, içme suyu tesislerinin üzerinde ba?ka bir proje için süreç ba?latildi.
Rize Valili?i’nden yapilan basin açiklamasinda, Çevre ve Şehircilik ?l Müdürlü?ünün ‘ÇED sürecine halkin katilim toplantisina’ ait duyuru metinlerine yer verildi. Açiklama ile Salarha Vadisi’nde, 67 ya?indaki Yurtta? Kazim’in ine?ini satarak mücadele etti?i ve yargi kararlariyla durdurdu?u Andon’daki HES projesine kar?i; ayni bölgede geli?tirilen yeni HES projesi için ÇED toplantisi yapilaca?i duyuruldu.
Valilikten ÇED Duyurusu
Rize Valili?i’nin açiklamasinda, “?limiz, Merkez ?lçesi, Askaroz Deresi üzerinde, Katilim Enerji Elektrik Üretim Da?itim Paz.San.ve Tic. A.Ş. tarafindan yapilmasi planlanan ‘Göl Regülatörü ve HES (6,6 MW) Kirma Eleme ve Hazir Beton Santrali Projesi’ ile ilgili Çevre ve Şehircilik Bakanli?inca 17.07.2008 tarih ve 26939 Sayili Resmi Gazetede yayinlanan Çevresel Etki De?erlendirmesi (ÇED) Yönetmeli?i 8. maddesi gere?ince ÇED süreci ba?latilmi? olup, 17.07.2008 tarih ve 26939 sayili resmi gazetede yayinlanan Çevresel Etki De?erlendirmesi (ÇED) Yönetmeli?i gere?i, ÇED sürecine halkin katilimini sa?lamak, faaliyet hakkinda halki bilgilendirmek, görü? ve önerilerini almak amaciyla, ‘26.12.2011 Pazartesi günü saat 14:00’da Memi?o?lu Turizm Tesisleri Andon ?çmeleri Toplanti Salonu, Küçükçayir Köyü/ Rize’ adresinde ‘ÇED sürecine halkin katilim toplantisi’ yapilacaktir” denildi.
Turizm Bölgesinde HES
Söz konusu HES projesinin, Rize ve bölgedeki 9 belediye ile 26 köy ve yakla?ik 300 bin ki?inin yararlandi?i içme suyunun sa?landi?i Andon ?çme Suyu Tesislerinin su kayna?inda kuruldu?una i?aret eden köylüler, söz konusu projenin ayni zamanda Turizm Bölgesi ilan edilen yayla alanlari içinde yer aldi?ina dikkat çektiler.
Salarha Vadisini, ?kizdere’nin Ça?irankaya Yaylasi ile birle?tiren ve ayni zamanda vadiyi Güneysu Gürgen Vadisi ile Çayeli’nin Senoz Vadisine ba?layan Handüzü Yaylasinin hemen alt kismindaki su kaynaklari ile do?al ya?am alanlarinin içerisinde kurulmasi planlanan HES projesinin bölgedeki yayla ve do?a turizmini olumsuz yönde etkileyece?i, bölgeye geri dönü?ümsüz zararlar vererek, ekolojik dengeyi bozaca?i ve endemik türlerin yok olmasina neden olaca?i kaydedildi. Projenin ayni zamanda, bölgede yüzyillardir ?ifa kayna?i olarak kullanilan Andon Ilicalarini da olumsuz etkileyece?ine i?aret edildi.
Projeye tepki gösteren ve bölgedeki HES’ler için hukuksal mücadele veren Küçükçayir (Andon) köyü sakinlerinden 67 ya?indaki Kazim Delal (Yurtta? Kazim), ayni bölgede yer alan ve yargi kararlariyla Bakanli?in verdi?i ‘ÇED Gerekli De?ildir Karari’ iptal edilen, ‘ÇED Olumlu Raporu’nun ise yürütmesi durdurulan Ambarlik HES projesine kar?in ayni bölgede ba?ka bir HES projesine onay verilmesini ilginç olarak de?erlendirdi.
Köylülerden HES’lere Kar?i Ortak Tavir
HES projelerine kar?i yürüttü?ü hukuksal mücadeleden hiçbir ko?ulda vazgeçmeyece?ini kaydeden Yurtta? Kazim, yeni geli?tirilen ve ÇED süreci ba?latilan Göl Regülatörü ve HES projesinin de kendi köylerinde ve arazilerinin etrafinda yapildi?ina dikkat çekerek, bu proje için de yargi yoluna gideceklerini kaydetti.
Öte yandan, Küçükçayir Köyü’nde yapilmasi planlanan ÇED toplantisi nedeniyle, toplanti öncesinde bir araya gelen köylüler, HES projelerine kar?i ortak bir tavir olu?turulmasi yönünde kararlar aldiklarini kaydettiler. Yurtta? Kazim’in da katildi?i toplantida, daha önce bölgede yapimi planlanan di?er HES projesine kar?i ses çikarmayan veya projeye destek veren köylüler de, yapilmasi planlanan di?er HES projelerine de kesinlikle izin verilmemesi ve kar?i mücadele ba?latilmasi yönünde ortak karar aldi. Toplantida alinan kararlari köy muhtarinin öncülü?ünde, bir metin haline dönü?türen ve ortak imzaya açan köylüler, ÇED toplantisinda söz konusu metni yetkililere vereceklerini ve köylerinde HES projesi istemediklerini vurguladilar.
DEKAP’tan Mücadeleye Destek
Derelerin Karde?li?i Platformu’ndan yapilan açiklamada ise ülke genelinde bütün vadilerde, köylülerin ve ya?am savunucularinin HES’lere kar?i verdi?i her türlü mücadelede oldu?u gibi Salarha Vadisi ve Küçükçayir Köylülerinin de verece?i mücadeleye sonuna kadar destek olunaca?i kaydedildi.
Belediyeden ?çme Suyuna HES
Bilindi?i gibi daha önceden de yine ayni bölgede bulunan Andon ?çme Suyu Tesislerinin su giri?lerinde Rize Belediyesi tarafindan planlanan bir ba?ka HES projesi için de bölgede çali?malar yürütülüyordu. Rize Belediyesi’nin ‘içme suyuna HES’ bölgede tepkilerle kar?ilanmi?, ancak Rize Belediyesinin projeye ili?kin çali?malari hakkinda kamuoyuna bilgi verilmemi?ti. Rize Belediyesi, söz konusu HES çali?masi için 14 Aralik’ta ihale yapilaca?ini duyurmu?tu.
Vadiden Vadiye Su Aktarimi
Salarha Vadisi üzerinde, ayrica bir de Güneysu’da Çalik Grubu tarafindan kurulmasi planlanan Ada HES projesi için regülatör çali?masi yapiliyor. Ada HES projesinin, Salarha Vadisi üzerinde bulunan Güne?li Regülatörü ile Askaroz (Ta?lidere) Deresinin suyu, Çaykent Beldesinden alinarak Güneysu Vadisine aktariliyor ve daha sonra iki vadinin birle?ti?i noktada kurulacak HES projesi ile yakla?ik
