Rize ?dare Mahkemesi, kamuoyunda ‘Ç?lg?n HES’ olarak bilinen Kavak I-II Regülâtörleri ve HES projesinin ‘ÇED Olumlu Karar?n?’ ikinci kez iptal etti ve “ÇED sürecinin en ba?tan ba?lat?lmas? gerekti?ini” hükmetti.
Mahkeme, 18 Eylül 2014 tarihinde “Can suyu hesab? hileli ve 7 ayr? noktada hukuka ayk?r?” gerekçesiyle iptal etti?i Kavak HES ÇED Olumlu Karar?n?, bu kez de “usul yönünden sakat, hukuka ve mevzuata ayk?r?” buldu. Davan?n avukat? Yakup Okumu?o?lu, mahkemenin bu karar?yla Çevre ve ?ehircilik Bakanl??? taraf?ndan verilen ÇED Olumlu Karar?’n?n ‘kaçak’ oldu?unun ortaya ç?kar?ld???n? söyledi.
Rize ?dare Mahkemesi’nin 10 Temmuz 2015 tarihinde verdi?i karada, davac?lar?n tüm itirazlar? yerinde bulundu.
ÇEVRE BAKANLI?ININ, ÇEVRE SORUMSUZLU?U ORTAYA ÇIKTI!
Rize ?dare Mahkemesi’nin bu karar?, mahkemelerin verdi?i iptal karar?n?n çevreye verilecek zarar?n ölçümü ve denetiminden sorumlu Çevre ve ?ehircilik Bakanl???’n?n; mahkemelerin verdi?i iptal kararlar?n? dikkate almad??? ve yasal sorumluluklar?n yerine getirilmedi?i gerçe?ini de ortaya ç?karm?? oldu.
Mahkeme iptal gerekçesinde, ilk iptal karar?n?n içeri?ine uyulmad???, ilk iptal karar?n?n içeri?i gere?ince ÇED sürecinin en ba?tan ba?lat?lmas? gerekti?i ancak Bakanl???n 2009/7 say?l? genelgesi gere?ince sürecin ortas?ndan ba?lat?lmas?n? da uygun bulunmad?.
“BAKANLI?IN 2009/7 SAYILI GENELGES?NE UYGUN DE??L”
Çevre ve ?ehircilik Bakanl??? karar?na kar?? aç?lan ÇED Olumlu Karar?n?n iptal davas?nda, Kavak HES projesi ile ilgili olarak 2014 y?l? Eylül ay?nda Rize idare Mahkemesinde verilen iptal karar?n?n yedi ayr? noktada hukuka ay?k?rl?klar tespit etti?i belirtilmi? ve bu ?ekilde verilen bir iptal karar?ndan sonra Çevre ve ?ehircilik Bakanl???’n?n iptal karar?n?n ancak k?smi ve sonradan giderilebilir eksiklikler içermesi durumunda uygulanabilecek 2009/7 say?l? genelge kapsam?nda ÇED sürecinin ortas?ndan ba?lat?lamayaca?? ileri sürülmü?tü.
Mahkeme karar?nda bu iddiay? hakl? buldu ve karar?nda “dava konusu 16.03.2015 tarih ve 3830 say?l? Çed Olumlu Karar?na ili?kin Çed sürecinin en ba?tan itibaren ba?lat?lmas? gereken nitelikte bir Çed süreci olmas? kar??s?nda an?lan Çed sürecinin en ba?tan ba?lat?lmamas? nedeniyle dava konusu ÇED olumlu karar?nda bu yönüyle de hukuka ve mevzuata uyarl?k bulunmamaktad?r” denilerek Bakanl???n usulsüz i?lem yapt???n? belirledi.
“?NCELEME DE?ERLEND?RME KOM?SYONU USULSÜZ TOPLANDI”
ÇED olumlu karar?n? veren kurum olmas? nedeniyle Çevre ve ?ehircilik Bakanl???’na kar?? aç?lan davada Mahkeme, söz konusu bakanl???n kendi genelgesine uymamas?na ilave olarak “ÇED Yönetmeli?i” ne de uymad???n? tespit ederek yap?lan usulsüzlü?e ?öyle dikkat çekti:
“Bakanl?k bünyesinde ?nceleme De?erlendirme Komisyon toplant?s?n?n yap?ld??? 21.11.2014 tarihinde komisyona kat?lan üyelere ili?kin tutulan tutanaktan, üyelerin salt ço?unluk ile toplant?ya fiilen kat?lmad???, toplant?ya kat?lmayan üyelerin yaz?l? görü? bildirmek
suretiyle toplant?n?n ?ekillendirildi?i görülmektedir. Bu durumda, ilgili mevzuat? uyar?nca usulüne göre toplanmayan ?nceleme ve De?erlendirme Komisyonu karar?na binaen tesis edilen dava konusu 16.03.2015 tarih ve 3830 say?l? ÇED Olumlu Karar?nda usul yönünden sakatl?k bulundu?undan dava konusu i?lemde hukuka ve mevzuata uyarl?k bulunmamaktad?r.
“KAÇAK ÇED”
Davan?n avukat? Yakup Okumu?o?lu, “Bu karar Çevre ve ?ehircilik Bakanl???’n?n, verdi?i ÇED olumlu karar?n?n kaçak oldu?unu ortaya ç?karm??t?r. Ç?kartt?klar? 2009/7 say?l? bir genelgenin uygulanmas? ile ÇED yönetmeli?i hükümlerinin bertaraf edildi?i, faaliyetin ÇED sürecinden kaç?r?ld??? verilen bu karar ile ortaya ç?km??t?r. Mahkemelerce iptal edilen ÇED kararlar?ndan sonra onlarca ÇED sürecinin ayn? genelge kapsam?nda yürütüldü?ü dü?ünüldü?ünde bakanl???n bu ?ekilde verdi?i onlarca ÇED olumlu karar?n?n hukuksuzlu?u da gündeme gelmi?tir. Çevre ve ?ehircilik Bakanl???n?n esas görevi, do?al çevreye zarar verilmemesini sa?lamakt?r. Di?er yandan yap?lmas?nda kesin bir zorunluluk olmas? halinde ise her türlü tedbiri ve bilimsel çal??malar? yaparak ya da yapt?rarak çevreye olabilecek zararlar? minimuma indirildi?ini teminat alt?na almak ve bu ?ekilde kamu yarar?ndaki dengeyi gözetmektedir. Görev, ‘Her ne olursa olsun yat?r?mc?n?n önünü açmak’ de?ildir. Bu anlay?? mutlaka de?i?melidir. Bakanl?k tesis etti?i i?lemlerde , ‘dava aç?lmad?kça i?lem geçerlidir’ yakla??m?ndan vazgeçmelidir. Hukuku gözetmelidir, hukuk devleti olman?n gere?ini yapmal?d?r. ‘Ben yapt?m oldu, iptal edilene kadar geçerlidir’ kararlar?na dayal? yap?lan uygulamalar sonucu maalesef her gün ‘çevre suçu’ i?lenmi?, insanlar ve tüm canl?lar ma?dur edilmi?tir. Konu hakk?nda hukuki süreci takip edip tazminat davalar?n? da gündeme getirece?iz” dedi.
Vali izin verdi mahkeme dur dedi
Rize ?dare Mahkemesi, 18 Eylül 2014 tarihinde “Can suyu hesab? hileli ve 7 ayr? noktada hukuka ayk?r?” gerekçesiyle Çevre ve ?ehircilik Bakanl???’n?n KAVAK HES ÇED Olumlu Karar?’n? iptal etmi?ti. Kavak HEP Projesinin sahibi MNG Holdingin ba?vurusunu de?erlendiren Çevre ve ?ehircilik Bakanl??? 16 Mart 2015 tarihinde yeniden ÇED Olumlu Karar? vermi?ti. Arhavi Do?a koruma Platformu bile?enleri bu karara itiraz ederek yarg?ya ba?vurmu?tu. Ancak firma, Artvin Valili?i Çevre ?l Komisyonu’ndan al?nan 24 saat çal??ma izniyle adeta mahkeme karar?yla yar???rcas?na gece gündüz dinamitler patlatarak vatanda??n arazisinin alt?ndan izinsiz tünel açm??, patlayan dinamitler halk?n huzur ve güvenli?ini tehdit ederken, yer alt? su kaynaklar?n?n yönünü de?i?tirmi?, köyün bir k?sm? susuz kalm??, dere yata?? tahrip edilmi?ti.
