Esin BAYRAK
RİZE: Çay çarşısında bir araya gelen Borsa başkanı ve Oda başkanları gündem ile ilgili değerlendirmede bulundu.
Rize Ticaret Borsası ev sahipliğinde Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Erdoğan, Rize Ticaret ve Sanayi Odası(RTSO) Yönetim Kurulu Başkanı Şaban Aziz Karamehmetoğlu, Çayeli Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ali Mert, Ardeşen Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı İsmail Kuyumcu, Pazar Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Neşet Çakır ve oda- borsa yönetim kurulu üyelerinin katılımıyla Rize Oda-Borsa Müşterek Yönetim Kurulu Toplantısı gerçekleştirildi.
Toplantının açılış konuşmalarını yapan RTB Başkanı Mehmet Erdoğan, “Rize’nin kalkınması için odalarımız ve borsamızın önemi çok büyük. Rize’deki yatırımlar ve projelerden odalarımızın başkanları değinecektir. Ben çay sektöründe yaşanan gelişmelerden bahsetmek istiyorum. 2020 yılından 2022 yılına kadar yaş çay üretimimizde %18 rekolte düşüklüğü gerçekleşmiştir. 2023 yılının birinci ve ikinci sürgününde rekolte düşüklüğü devam etmektedir. Üçüncü sürgünde de rekoltenin düşmesini bekliyoruz. Bu yıl maksimum 1 milyon 250 bin ton rekolte bekliyoruz. Bu düşüşlerde pandemi döneminden itibaren gübre fiyatlarında ki artıştan dolayı az gübre verilmesi, verilen gübrelerin kalitesinin de düşük olması sebep oldu. Bu üretim ülkemizin ihtiyacını karşılayacak fakat rekolte düşüklüğü Rizemize giren paranın düşmesine sebep olacaktır. 2022 yılı yaş çay alım fiyatı ödeme konusunda sorunsuz bir yıl geçirdik. Ekonomik sıkıntıların yaşanması ve çay sanayicilerinin krediye ulaşamamasından dolayı 2023 yılında birinci ve ikinci sürgünde fiyatlar iyiydi fakat üçüncü sürgün yaş çay alım fiyatı düşmüş durumda. Özetle sürekli aynı sıkıntılarla çay sektörünün sürdürülebilir olması mümkün değil. Yıllar önce söylediğimiz çay kanunu bir an önce çıkması gerekmektedir” dedi.
“ KOŞULA GÖRE ÇAY BAHÇELERİ YAPMALIYIZ”
Bütün dünyanın etkisini hissettiği küresel ısınmadan kaynaklı çay üretiminde yaşanacak sorunlara dikkat çeken RTB Başkanı Mehmet Erdoğan, “Isınan hava koşullarına uygun çay bahçeleri oluşturmalıyız. Kenya, Endenozya gibi sıcak ülkelerde çay üretimi sıcak havaya dayanıklı çay fideleriyle çay üretimi yapılıyor. Giresun, Trabzon ve Atvin illerinde Ziraat Fakültesi yok. Sadece bizim ilimizde var. Bu illerin üniversitelerinde Bitki Koruma ve Toprak Bölümü oluşturulması konusunda fikir birliği yapmalıyız. Toprağımızın PH oranı çok düşmüş durumda. Biran önce üniversitelerimizle ortak çalışmalar yapıp toprağımızın iyileşmesi için çalışmalar yapmalıyız. Toprağımız iyi olmadığı için üretilen kuru çayın kalitesi de düşmektedir. Kuru çayda 31 ekstrakt oranları çayımızda 29’lara inmiş, selüloz oranları yükselmiştir. Kısacası bu sorunlardan dolayı çayımızdaki enzimleri kaybettik. Eğer ilimizde insanlarımızın kalmasını istiyorsak çayda kaliteyi ve verimi sağlamalıyız” dedi.
KARAMEHMETOĞLU” ÇAY HEPİMİZİN SORUNU”
Çayın bölgenin olmazsa olmazı Rize’nin yaşam sigortası olduğunu ifade eden RTSO Başkanı Şaban Aziz Karamehmetoğlu, “Çayda yaşanan rekolte düşüklüğü ve kalitenin bozulmasının Rize’deki herkesi ilgilendirmesi gerekiyor. Dolayısıyla bizlerin ivedi bir şekilde buna çözüm bulmamız gerekmektedir. Çay İhtisas Üniversitesi olan Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi’nin bu konuda daha aktif çalışması gerekmektedir. Rektörümüzle birlikte bu konuyla alakalı olarak bir toplantı organize edebiliriz. Rize’deki projelere gelirsek eğer havaalanımız bitti. Havaalanıyla ilgili olarak yurtdışı seferlerinin açılması konusunda görüşmelerimiz olmaktadır. Şehir hastanemizin deniz dolgu çalışmaları bitti. Kısa zamanda bir plan dahilinde başlatılmasını bekliyoruz. Bizler 1500 yataklı bir hastane yapılmasını talep ediyoruz. Bundan daha az kapasiteli hastanenin buraya yetmeyeceğini düşünüyoruz. Lojistik Merkez inşaatı devam etmektedir. Seçim dolayısıyla kamu ihalelerinde yavaşlama meydana geldi. Bu yavaşlamayı Ulaştırma Bakanımıza ilettik. Bakanımız bunu takip edeceğini çalışmaların hızlandırılacağının sözünü verdi. Ulaştırma Bakanına Ovit tünelinde ki eksikleri de ilettik. Ovit tüneli bağlantı yollarının yapımının hızlandırması konusunda da kendisinden söz aldık. Organize Sanayi Bölgemizin kamulaştırma çalışmalarına devam ediyoruz. Doğal gaz sorunumuz vardı. Bu sorunu 5-6 içinde çözmeyi düşünüyoruz” dedi.
MERT” ÇAYELİ İLE İLGİLİ RAPOR HAZIRLADIK”
Organize Sanayiler büyük sanayicilerin süper ligi olduğunu söyleyen Çayeli TSO Başkanı Mehmet Ali Mert, “Küçük ilçelerin kalkınması için orta ölçekli sanayi bölgeleri gereklidir. İlçelerde iş yapmak isteyen gençlerin önünü bu şekilde açabiliriz. Birilik ve beraberlik içinde tartışıp çözümle alakalı topyekun hareket etmemiz lazım. Çayeli’yle ilgili geniş çaplı bir rapor hazırladık. Raporumuzu en yakın zamanda Vali beye ileteceğiz” dedi.
KUYUMCU” FIRTINA VADİSİ BOZULMAMALI”
Çay Çarşısı Projesi Rize Turizminin önemli noktalarından biri oldu. Böyle nitelikli projelerin çoğalması gerektiğini ifade eden Ardeşen TSO Başkanı İsmail Kuyumcu, “Rize’nin önemli gelir kaynaklarından biri turizm oldu. Herkesin bildiği üzere Fırtına Vadisi doğasıyla turizm cennetlerinden biri. Bu doğanın bozulmaması ve sürdürülebilir turizm yapabilmemiz için ilimizin bir turizm master planına ihtiyacı vardır. Halkımız tarafından turizm çok denetimsiz ve kontrolsüz yapılmaktadır. Bunun önüne geçmemiz gerekiyor. Geçemezsek sürdürülebilir bir turizm sağlayamayız. Çayımızla turizmi birleştirecek bir Çay Köy projemiz var. Çayımızın turizmle daha fazla ön plana çıkarılması gerekiyor. Samsun Sarp demiryolu projenin yapılması her yerde ifade ediyoruz. Hem turizmimiz hem de sanayimiz için Samsun Sarp demiryolu önem arz etmektedir. ÇAYKUR’umuzun bölgemizde Didi ve su fabrikası kurmasını talep ediyoruz” dedi.
Toplantı diğer katılımcıların soru ve cevaplarıyla sona erdi. Bir daha ki toplantının 2024 yılı Ocak ayında Çayeli Ticaret ve Sanayi Odası ev sahipliğinde yapılmasına karar verildi.
