ANZER BALI HER YERDE VAR

Anzer ve çevresinde yerle?tirilen 3 bin dolayinda petek ten üretilen ballar Anzer bali diye piyasada satilmakta, gerçek bal ise Ankara Hacettepe Üniversitesinin mühürleyerek Kooperatife gönderdi?i ballar olarak bilinirken bazi ki?iler ise Anzer de ürettikleri ballari tahlil yaptirmadan piyasaya sürmekte, Kooperatif ise yillardir sürdürdü?ü mücadele de sahte ve gerçek Anzer balini vatanda?lara anlatmaya çali?iyor.

        Şifa kayna?i olarak bilinen Anzer balina Dünyanin çe?itli ülkelerinden çok sayida ki?i talip olmakta, Arap ülkeleri, ABD ve çe?itli ülkelerden bal talebi her geçen yil artmakta, anzer bali diye bazi vatanda?larin yüksek fiyat ve sahte bal satmasinin ise bir türlü önüne geçilemiyor.

     Birçok hastali?in tedavisi için aranan nitelikte olan Anzer Bali artik koruma altina alinmali ve Anzer flaro bitki örtüsü korunmali.

       AYDER ?S?M YAPTI

Rize’nin do?al güzelliklerinde ilk olarak Ayder yaylasi kaplicalari ile 86 li yillarda ön plana çikarken yapilan kaplica tesisleri ve yolunun ardindan Ayder yaylasi her geçen yil turizmden payini almaya ba?ladi. Yapila?ma ve turizm tesisleri ile Rize denilince akla  Çay dan sonra Ayder yaylasi gelmeye ba?ladi. Son 15 yildir hizla geli?en Ayder yaylasinda çirkin yapila?manin önüne geçilmeye çali?ildi ve do?a korunmasina geçildi. Milli park olarak bölge koruma altina alinirken bölgede yapilmasi dü?ünülen HES ise uzun u?ra?lar sonunda iptal edildi.

    Hizli bir yapila?maya giren ve pansiyon ve otelcilik konusunda hizli adimlar atan Ayder turizmden pay almaya ba?larken son yillarda fiyat arti?lari ve dengesiz ticaretin artmasi dikkat çekmeye ba?ladi.

    Ayder yaylasinda alternatif turizm, Ki? turizmi canlandirilmak istendi. Ki? turizmi için yapilan teleferik sistemi ise tutmadi. Ki? aylarinda yapilan ?enlikler ise günü birlik tutmaya ba?ladi.

           HEL?SKY TUTTU

Ayder yaylasinda son 10 yildir yapilmakta olan Helisky kayaklari ise bölgeye belli oranda canlilik getirirken yurt di?indan gelen turistler pahali turizme i?ik tuttular. Her ki? ayinda bölgeye helikopterler ile Kaçkar zirvelerine çikan yabanci turistler Kaçkarlar da?larindan kayak yapmanin keyfini ya?amaya ba?ladilar. Son 3 yildir ise ?kizdere ilçesinde Ridos otelin açilmasi ile birlikte turistler alternatif yerler aramaya ba?layarak Kayak merkezi olarak ovit da?ini mekân tutmaya ba?ladilar.

    Helisky turizmi son bir iki yildir yeterli ilgi görmekten çikmaya ba?ladi. Dünya da ki ekonomik kriz zengin i? adamlarini da vururken önceki yillarda görülen ilgiden Helisky de uzakla?maya ba?ladi.

       NEDEN ALTERNAT?F

Ayder yaylasinda konaklama ve di?er giderlerin artmasi üzerine yurt di?indan çe?itli ülkelerden Ayder e gelen turistler alternatif yer olarak Ovit bölgesini kayak merkezi olarak seçmeye ba?ladilar. Belli günlerde Ayder yaylasinda kayak yapan turistler bunun di?inda Ovit i mekân tutarak bu bölgede kayak zevklerini gidermeye ba?ladilar. Ovit da?inda önümüzde ki yillarda yapilacak olan kayak merkezi için çali?malar sürerken Ayder yaylasinda turizm için a?iri fiyat uygulamasi son bir iki yildir yerli turistlerin ilgi oda?i olmaktan çikmaya ba?ladi.

     Do?al güzelliklerinden uzakla?maya ba?layan Ayder her ne kadar koruma altina alinmi? olsa bile yapila?manin bölge güzelli?ini bozdu?u dikkat çekmekte.

            GÜNÜ B?RL?K TUR?ZM

Yaz aylarinda Rize de günü birlik turizm ilgi çekmekte, geçti?imiz yil 600 bin in üzerinde yerli ve yabanci turistin ziyaret etti?i Rize de a?irlikli olarak Ayder ön plana çikarken bazi yerli guruplarin Ayder yaylasini günü birlik ziyaret etmesi dikkat çekiyor.

     Son yillarda Arap turistlerin de dikkatini çeken Karadeniz bölgesinde bazi kafileler Rize ?ehir merkezinde konaklamayi uygun görürken, bazi kafileler ise Rize de sadece saatler kalip anla?mali olduklari ?ehirlere dönüyorlar.  Yerli ve yabanci turistlerin odak noktasi olan Rize Çay bahçesi, Rize kalesi, Ayder yaylasinin yani sira Zil kale ve ?kizdere kaplica tesisleri yer almakta.

 BOĞA GÜREŞLER? ?LG? GÖRÜYOR

Gelenek haline getirilen Ayder Galler düzü bo?a güre?leri yerli ve yabanci turistlerin ilgi oda?i oldu. Ç.Hem?in belediyesi tarafindan düzenlenen ve bölgeden birçok bo?a güre?çisinin katildi?i Galler Ayder bo?a güre?lerinde yo?un izdiham ya?anirken bölgede turizme en etken faaliyet oldu?u belirlendi. Bo?a güre?lerinin yani sira çe?itli etkinliklerin de yapildi?i ?enliklerde yöresel kiyafetlerin tanitini oldukça ilgi çekiyor.

     Gelenek haline getirilen ?enliklerde çe?itli yari?malar ve etkinlikler ulusal ve yerel medyada yer alirken yerli ve yabanci turistler in ise ilgisini çekiyor. Ayder yaylasi eski özelli?ini kaybetmeye ba?ladi?i bu yillarda en büyük etkenin uygulanan serbest ticaretin turizmi baltalamasi olarak gösteriliyor.

            RAFT?NG E ?LG? ARTIYOR

HES ten kurtulan Firtina vadisi bölgenin en etkili rafting sporunun yapildi?i alan olarak bilinmekte, yillardir Rafting, Kano ve çe?itli sporlarin yapildi?i Firtina vadisi son yillarda rafting sporuna ev sahipli?i yapmaya ba?ladi. ?yidere vadisinin HES santralleri ile doldurulmasinin ardindan merkez olarak seçilen Firtina vadisi turistlerin en çok ilgisini çeken vadi oldu.

       Çe?itli ?ampiyonalarin yapildi?i Firtina vadisinde önümüzde ki dönemlerde yeni projelerin yapilaca?i belirtiliyor. Rafting ve kano sporlari konusunda kendisini geli?tiren Rize kurdu?u rafting kulüpleri ile Dünya da sesini duyurmaya ba?ladi. Çe?itli ülkelerde yapilan yari?malarda dereceler alan Rize de ki rafting kulüpleri firtina vadisi üzerinde vatanda?lara da ücret kar?ili?i rafting yaptirma zevkini tattiriyor.

            ARTIK TUR?ST DOĞA ARIYOR

Geçti?imiz yillarda Deniz, Kum ve Güne? i arayan yerli ve yabanci turistler artik bu sevdadan vaz geçti. Do?a a?kinin artti?i son yillarda Karadeniz bölgesi turizmden payini almaya ba?ladi. Hizla artan turist sayilarinda Rize de turizmden payini almaya ba?ladi.

    Do?a tutkunlarinin yüksek kesimleri tercih etmesi do?a turizminin ne kadar ön siralarda oldu?unu göstermekte, alt yapisi ile henüz hazir olmayan ilimizde Arde?en Firtina vadisi her zaman bir adim öne geçti,

     Firtina vadisi üzerinde kurulan balik tesisleri ile konaklama ve dinlenme tesisleri bu bölgenin turizme hazir oldu?unu gösterirken ayni özelli?i ?yidere vadisi gösteremedi.

     Ki? sporlari, do?al güzellikler ile endemik bitki örtüsüne hayran kalan turistler son yillarda bölgeyi ziyaretlerini artirdi. Turizmin ilgisini çeken çe?itli etkenlerin yo?un oldu?u bölgemizde Rize köyleri, ilçeleri ve ?ehri ile artik turizme hazir olmali.

            F?YAT DENET?M? ŞART

Turizm bölgelerinde a?iri fiyat uygulamasi turizmi baltalamaya devam ediyor. Turizm bölgelerimiz olan Ayder yaylasi bölgesinde uygulanan fiyatlar yerli ve yabanci turistlerin bu bölgelerde kalmasini engelledi?i gibi kötü örnek olu?turmasina neden oluyor. Turizm bölgelerinde hizmet veren ve verdikleri hizmetin kar?ili?ini oldukça yüksek mebla?lar ile almaya çali?an müessese sahipleri turizmi gelip geçici olarak görmekte.

     A?irlikli olarak Ayder yaylasi ve bu bölgede a?iri fiyatlarla konaklama ve çe?itli turistik e?yalar satan bazi i? yerlerinin ?ikâyetlere neden olmasi turizmi olumsuz yönde etkilemekte, Serbest piyasa yasasi ile geli?i güzel ürün satan tesisler bölgede ki turizmi etkiledi?i gibi son yillarda ?ikâyetlere de neden olmaktalar. Bu bölgelerde esnafin daha dikkatli olmasi istendi.

            TAR?H ? B?NALAR KORUNMALI

Bölgemizde bulunan tarihi binalar son yillarda maalesef yerini beton arma binalara birakmakta, Ba?bakan Erdo?an in son yillarda Rize de yapilan okul veya benzeri Hastane, Yurt binasi, Fakülte gibi resmi binalarda tarihi dokuyu korumasi olumlu olarak nitelendirilirken, ?ehir merkezlerinde ki eski binalar maalesef yerini beton çok katli binalara birakmakta.

     Köy ve yüksek kesimlerde bulunan tarihi binalarin birço?u yerini beton binalara birakirken tarihe dönü? olarak nitelendirdi?imiz dokular ise i? adamlari tarafindan korunuyor. Çe?itli illerde i? yapan i? adamlarimiz köylerinde veya ilçelerinde tarihi dokuya uygun ev ve binalar yaptirmakta.

    A?irlikli olarak Hem?in, Ç.Hem?in, ?kizdere ve yüksek kesimlerde dedelerimizden kalan binalarin tarihi dokulari korumasi ve günümüze kadar ya?amasi bu bölgelerin gelecekte turizme çok ?ey kazandiraca?ini göstermekte. Tarihe i?ik tutan binalarin korunmasi için il ve ilçelerde tespitler yapilmasi gerek.

    Rus modeli olan ve alintisi olan binalarimizin birço?u Findikli ilçesi Ça?layan bölgesi ile Ç.Hem?in ve Hem?in ilçelerinde günümüzde ya?atilmakta.

            Z?RVEDE OLUŞAN GÖLLER

Yüksek kesimlerde olu?an göl veya göletler yeni, yeni ke?if edilmeye ba?landi. ?kizdere Anzer yaylasi ile Kaçkar da?larinda ke?if edilen göletlerin kar sularinin birikimi ile olu?tu?u bilinmekte.

    Rize de bulunan bu göletlerden bazilari 7 goller olarak bilinen göletler di?inda Ovit zirvesinde olu?an goller, Anzer in yüksek kesiminde olu?an goller olarak bilinmekte.

     Da?cilarin sik, sik u?radi?i bu goller birer turizm merkezi haline getirilebilir. Bu bölgelerde yapilacak olan kayak tesisleri bu göllerin turizme kazandirilmasina büyük katki sa?layacaktir.

      Kraterler içinde ki göletlerin do?al ve temiz olmasi dikkat çekmekte. Turizme çok ?ey kazandiracak olan Rize göletlerinin artik de?erlendirilmesinin zamani geldi.

             DOĞA YÜRÜYÜŞLER?

Yaz ve ki? aylarinda çe?itli do?a kulüpleri ile da?cilik federasyonlarinin Kaçkar ve çe?itli yüksek da?lara düzenledikleri yürüyü?ler son yillarda artmaya ba?ladi.

    Üniversiteler sayesinde yürütülen do?a gezileri bazen çe?itli kazalara neden olmakta, Ke?if edilmeyi bekleyen zirveler artik günümüzde ke?fe hazir hale geldi.

     Do?a yürüyü?leri yapan da?cilar ve çe?itli kulüpler son yillarda Kaçkar ve Ovit da?larinda çe?itli yürüyü?ler ve turlar düzenlemekte.

Her yil binlerce insanin do?a yürüyü?ü adi altinda yapti?i da? ve zirve yürüyü?lerinde yeni, yeni ke?ifler ortaya çikmakta. Kaçkar da?lari ise son yillarda do?a yürüyü?lerinden payini alan da?lar arasinda.

             MAĞARA TUR?ZM?

400 yildir insanlarin ekmek parasi kazanmak için olu?turduklari iktisadi ma?ara turizme açildi.

R?ZE: ?yidere ilçesine ba?li Çiftlik köyü topraklari içinde yer alan tarihi pleki ma?arasi turizme açildi.

     Çiftlik ve Kö?klü köyü arasinda bulunan ve çay tariminin yapilmadi?i yillar öncesinde köylülerin geçim kayna?i olan pleki ma?arasi yapilan restorasyon çali?malarinin tamamlanmasi üzerine tarihi ma?ara turizme açildi.

   400 yillik tarihi olan ve insanlarin ekmek pi?irmek için yumu?ak kayalari oyarak ekmek pi?irme kapi haline getirdi?i pleki ma?arasinda son çali?malar yapildi?ini söyleyen ?yidere kaymakami  Mehmet Ça?ri Özpolat “ Geçmi?te bölge insaninin ekmek pi?irmek için satin aldi?i pleki artik tarihe kavu?tu. Yakla?ik 400 yildir bu bölge insani bu kayalardan ekmek pi?irme kapi yaparak bu ma?arayi olu?turdu. Bölge insaninin bu ma?aranin her kö?esinde alin teri vardir. Bu ma?ara iktisadi çali?ma sonucu olu?mu? bir ma?aradir, o insanlarin isimlerini ve alin terlerini ya?atmi? olaca?iz. ?çerisinde gölcüklerin olu?tu?u ma?arada bo?altilma i?lemi bitti, önümüzde ki dönemde çok daha uzaklara do?ru uzanan bu ma?aranin di?er kismini bo?altaca?iz. Bu ma?arayi gezerken ciddi bir heyecan duydum. ?nsanlar pleki yapabilmek için plekinin ham maddesini olu?turan kaya parçasinin izini iyi sürerek ma?ara içinde çe?itli desenler olu?turmu? oldular. Ma?ara içinde yeraltina do?ru uzanan yollar, merdivenler ve gölcükler olu?tu. Her yer alin teri ile dolu, ma?aranin çok ciddi bir ziyaret potansiyeli olu?turaca?ini dü?ünüyorum” dedi.

 Kaymakam Mehmet Ça?ri Özpolat “ 400 yildir ülke ekonomisine katki sa?layan ve bu ma?aranin olu?umuna alin teri akitan insanlarin olu?turdu?u bu ma?arayi özel idare kaynaklari ile bu hale getirdik. Buraya daha fazla kaynak aktarmamiz gerek, çevre düzenlemesi için kamula?tirmalar tamamlandi turizme  hazir hale geldi., insanlar bu ma?arayi ziyarete geldi?inde yöresel yemekleri de yiyebilecekler. Bu ma?arayi dünya turizmine açarak insanlarin alin terinin ne kadar kiymetli oldu?unu gösterece?iz, Ayder ve ?kizdere vadisinden sonra tarihi pleki ma?arasi da Rize’nin bir de?eri olmaya ba?layacak” dedi.

?yidere kaymakami Mehmet Ça?ri Özpolat ise yakla?ik 2,5 yil süren çali?ma sonunda ma?aranin turizme açik hale geldi?ini söyleyerek” Kamula?tirma sikintisi vardi, onu tamamladik. Kaçkar turizmden aldi?imiz destek ile gezi yollarini yaptik.artik tarihi ma?ara turizmin hizmetine hazir” dedi..

?yidere belediye ba?kani Ahmet Mete ise “ Dedelerimiz tarafindan yapilan geçmi?in ekmek kapisi olan tarihi pleki ma?arasi çay in gelmesi ile birlikte tarihe kavu?tu. Bu ma?arayi dünya turizmine açmak için çali?malarimiz var. iyi ki dedelerimiz bunu yapti. Bölgemizin taninmasi için bir turizm kapisi oldu, bundan sonra ki i?imiz Pleki ma?arasini teleferik ile sahile ba?lamak olacak, ma?arayi ziyarete gelenler çay bahçeleri ile ?yidere vadisini havadan izleyecekler” dedi.

    PLEK? NED?R: Modern teknolojinin ekmek pi?irme malzemeleri Firin, olmadi?i dönemlerde insanlarin çok sert olmayan kaya parçasini ?ekillendirerek yaptiklari tepsi ?eklinde ki ekmek pi?irme tepsisi.

      Çiftlik ve Kö?klü köyleri arasinda yer alan iki ma?ara 400 yil önce köylüler tarafindan ke?if edilmi? ve kayadan kesilen bir parça kaya kesici aletlerle oyularak ekmek yapimina kullanilmi?ti. Tarih boyunca kendini geli?tiren çevre köylüleri R?M?T ismini verdikleri bir ucu biçak gibi bir tarafi ise sivri ?ekilde olan kisa sapli demirden yapilmi? alet ile sivri tarafli kisim i ile kaya parçasini 50 santim geni?li?inde veya istedikleri ebada göre kayanin etrafini yuvarlak ?ekilde sivri uçla döndükten sonra keskin olan taraf ile kayanin koparilarak yere dü?mesini sa?larlardi. Günde en fazla 5 veya 6 tane yapilan Plekilerin yapimi esnasinda ustalar 10 santim geni?li?inde mesafe birakarak kayanin ortasini oval bir ?ekilde bo?alttiktan sonra ellerinde ki alet ile pleki ye son ?ekli verirler ve plekinin içinde çizgiler çizerek hamur suyunun o çizgiler vasitasi ile plekinin içinde kurumasini sa?larlardi. Yapilan plekiler kadinlar tarafindan zor ko?ullarda sirtlarinda ta?inarak ?yidere ilçesine getirilip burada toptancilara verilerek Tuz, Şeker, sabun, pirinç gibi çe?itli gida maddeleri alinirdi.

 EKMEK YAPIMI: Ev içinde veya di?arida yakilan ate?in üzerine çift tarafli demirler konularak pleki ters çevrilerek ate?in üzerine konulurdu. Ham olan plekinin sa?likli olup olmadi?i ate?e dayaniklili?i ile ölçülürdü. Bazi plekiler ate?e dayanikli olmayip kirilirdi. Dayanikli olanlar ise iyice ate?in üzerinde bekletildikten sonra  içi temiz bir bez ile temizlenir ve hazirlanan hamur plekinin içine düzgün ?ekilde konulurdu. Plekinin üzeri oval ?ekilde ki sac ile kapatildiktan sonra ate?in ortasina konan plekinin üzerine ate? yakilir ve üzerinde yemek pi?irilirdi bir iki saat kadar üzerinde ate? yanan plekinin üzerinde ki ate? alinarak sac kaldirilir ve ekme?in pi?ip pi?medi?i kontrol edilirdi. Pi?en misir ekme?inin arasinda tereya?i ve köy peyniri konularak afiyetle yenirdi..

HAMS? PLEK?S?: Tarihi pleki ma?arasinda çe?it, çe?it plekiler yapilirdi. Tabii tüccarin istedi?i ?ekilde yapmak önemliydi. Plekileri satin alan toptanci verdi?i sipari?ler üzerine pleki yapilirdi. Ufak, orta ve büyük olmak üzere 3 çe?it ekmek plekisinin yani sira, ki? aylarinda bol olan hamsi için de pleki yapilirdi. Küçük olarak yapilan plekilerde  plekinin dibinde ince bir delik açilirdi. Yine ayni ?ekilde ate?te kizartilan pleki  nin içine karayemi? yapra?i konarak üzerine hamsi dizilirdi. Birkaç kat olarak yapilan hamsiler daha sonra ate?e verilirdi ve üzeri kapatilarak hamsilerin pi?mesi sa?lanirdi. Pleki de pi?en hamsi ise ayri bir tat verirdi.

SERENDER: Rize”nin tarihi dokularindan biri olan Serender tarihte çe?itli konumlarda Rizelinin hayatinda yer aldi. Çay tarimina geçilmeden önce Rize de çe?itli ürünlerin saklandi?i depo olarak kullanilan Serender ler de Misir, Fasulye, un ve çe?itli gida maddeleri Serender ler de saklanirdi. Geçmi?te a?iri kar ya?i?i olmasi nedeniyle yüksek köylerde ise ki?lik yiyecek maddeleri Un, Misir, Pirinç, Şeker, Ya?, gibi çe?itli gida maddeleri Serenderlerde saklanir ve ki? aylarinda Serenderlerden alinarak kullanilirdi. En büyük özellikleri 4 ayak üzerinde koyulan tekerlerlerdi, kemirgen farelere kar?i yapilan bu tekerlekler sayesinde fareler serenderler e çikamaz ve gida maddelerine zarar veremezdi, küçük pencerelerin yapildi?i serenderlerde un ve gida maddelerinin kondu?u küçük odalar yapilir, Misir, Fasulye, Biber gibi çe?itli gida maddeleri ise serender in büyük odasinda saklanirdi. ?ki kat olarak yapilan Serender lerin giri? kati ise ki? aylarinda odun deposu olarak kullanilir ve tarihte ki? aylarinda alt katlarda E?ek denilen 4 ayaküstünde yapilan odun kesme aracinin üzerinde Hizarlarla odunlar kesilerek evde sobalarda yakilirdi. Çok amaçli olarak kullanilan giri? katlarda ise zaman, zaman kurulan yayiklarda ayran ve tereya?i üretimi yapilirdi. Günümüzde tarihi canlandirma adina Serender ler çe?itli yerlerde turistik amaçli olarak konaklama yeri olarak kullanilmakta ve gelen turistler bu konaklama yerlerine ilgi göstermekte.

DEG?RMEN:

Rize’nin tarihinde önemli yeri bulunan ta? de?irmenler günümüzde halen kullanilmakta, Çay öncesi bölgenin tek geçim kayna?i olan tarimcilikta ön siralarda Misir yer almaktaydi. Rize de ya?ayan halk tek geçimini hayvancilik ve Tarim ile sa?larken erkekler ise çe?itli bölgelere gurbet e gitmekteydi. 1970 li yillara kadar bölgede çay a ü güvenmeyen halk misir tarlalarindan elde etti?i misirlari su ile dönen de?irmenlere getirerek bazen sabahlara kadar nöbet usulü ile de?irmen e getirdikleri misir in yaninda bekleyerek Misir unu elde ederlerdi. Saatlerce kuyrukta bekleyen Rizeliler de?irmenlerin su kanallarini sik, sik kontrol ederek su kaça?i olup olmadi?ini kontrol edip ta? de?irmenlerde misirlarini una çevirip evlerinin yolunu tutarlardi.

     Günümüzde bazi köylerde bulunan de?irmenler turistik tesislerde halen ya?atilmaya devam ediyorlar.

              EL DOKULARI

FORET?KO: Rize de tarihte el dokulari hemen, hemen her evde vardi, Çay tariminin olmadi?i dönemlerde sadece ba? ve bahçe i?leri ile u?ra?an Rizeli ev kadinlari, ki? aylarinda evlerde ilkel tezgâhlarda dokumacili?in yani sira el i?leri yaparak Pazar yerlerinde satarlardi. Ki?lik çoraplar, Kazaklar, Keneviça, gelinlik çeyizler, bunlarin ba?inda yer aliyordu. Foretiko ise Rize de vaz geçilmez bir üretimdi, ev tezgâhlarinin kalkmasi ve çay in para etmeye ba?lamasi ile halk tamamen çay a yönelmi? foretiko ise askiya alinmi?ti. Son yillarda Rize de ikinci bir geçim kayna?i olarak ev hanimlarinin imdadina yeti?ti ve Halk e?itim müdürlü?ü Rize de çe?itli ilçe ve köylerde açti?i kurslar ile foretiko yu yeniden canlandirdi. Son yillarda oldukça geli?en foretiko ev hanimlarinin ve genç kizlarin umudu olmaya devam ediyor.

      Çe?itli ürünlerin üretildi?i tezgâhlarda iç giyim, gömlek, ti?ört ve kuma?lar üretilmekte, ter çeken kuma? olmasi çe?itli yerlerde oldukça ilgi görmekte.

SEPET TAR?HE KAVUŞTU: Çay in Rize ye gelmesinden önce tarihi olan sepet günümüzde yok olmaya ba?ladi. Taze findik fidanlarindan yapilan ve özel i?çilik isteyen sepet yapimi teknoloji ile birlikte ortadan kalkti, yüksek köyler di?inda kullanilmayan sepetler artik turistik e?ya olarak satilmakta. Sirtimizdan inmeyen, çay i ta?imakta kullandi?imiz sepetler de sirtimizin izinin kaldi?i asla unutulmadi. ?? alanina yemek ta?imak, Çay, ot ve çe?itli ba? ve bahçe ürünlerini ta?idi?imiz sepetler artik günümüzde kullanilmaz oldu.

BAKIRCILIK: Rize tarihinde yer alan Bakircilik için Rize ?ehir merkezinde olu?an Bakircilar soka?a artik tarihe kavu?mak üzere, Bakir ustalarinin yok olmaya ba?ladi?i Rize de artik turizme yönelik bakir i?letmecili?i yapilmakta. Alüminyum kaplarin sa?likli olmamasi ile birlikte tarihte her evde mutlaka bakir kazanlar, tavalar, Bakir tabaklar, Bakir gü?ümler bulunmaktaydi. Teknolojinin yendi?i di?er bir emek ise bakircilik oldu. Günümüzde Rize de bazi i? yerlerinde sadece bakir i?letmecili?i yapilmakta. Güneysu ilçesinde kurulan Rize evleri ve Güneysu çar?isinda yeniden canlandirilmaya çali?ilan Bakir i?letmecili?inin hayata geçirilmesi ise tarihe tutulan bir i?ik olarak nitelendiriliyor.

             YEMEK KÜLTÜRÜ

MUHLAMA: Rize denince akla Hamsi, Çay ve Muhlama gelir, yüz yillardir sofralardan eksik olmayan bölgesel olarak de?i?imi olan Muhlama bazi bölgelerde Koleti dedi?imiz peynir ve Tereya?i ile yapilirken bazi bölgelerde ise Tereya?i, Misir unu ve Minciden yapilmakta. Rize de yemek kültürünün ba?inda yer alan muhlama geçmi?te sofralarimizda birinci yemek olarak yenirdi. Bugün hala yüksek kesimlerde ki köylerimizde ayni özellikler kullanilirken Pazar, Arde?en, Findikli, Ç.Hem?in ve Hem?in ilçeleri ile köylerde Koleti peyniri ve tereya?indan muhlama yapilmakta. Rize merkez, ?yidere, Derepazari, Kalkandere ve bati bölgelerde ise muhlama misir unu, minci( Taze inek peyniri) ve tereya?i ile yapilmakta, çe?itlendirilen muhlamaya bazi yerlerde ise yumurta bile katilmakta. Rize de bazi turistik tesislerde turistlerin özel ilgi gösterdi?i muhlama günümüzde yöresel yemeklerin ba?inda yer almakta.

HAMS? YEMEKLER?; Hamsi denince akla önce tavada kizartmasi gelmekte, birçok ilde hamsi izgarasi ve tavada kizartmasi ile bilinmekte, ancak Rize ve bölge illerde çe?itlendirilen hamsiden 27 çe?it yemek yapilmakta, geçmi?te ki?in tuzlanan ve yaz aylarinda en çok kullanilan Hamsi ekme?i, Hamsi ku?u, hamsi bu?lama gibi yiyecekler en çok kullanilan yiyecekler arasinda yer alirdi.

     Hamsi yemeklerinden bazilari ise ?unlar, Hamsi ku?u, Hamsili pide, Hamsili hamburger, Hamsi tava, Hamsi izgara, Hamsi güveç, Hamsi firin, Hamsi sarma, Hamsi pilav, Hamsi çorba, Hamsi ek?ili, Hamsi bu?lama, Hamsi köfte, Hamsili pide, Hamsi döner, bunlardan bazilari, ama maalesef deniz kirlili?i ve Deniz suyunun isinmasi ile son yillarda Hamsi Karadeniz de azalmaya ba?ladi.

PEPEÇURA: Geçmi?in mutfa?indan olan ve kokulu üzümden yapilan Tatli çe?idi olarak halen günümüzde köylerde yapilmakta. Misir unu, Ni?asta ve üzüm suyu kari?imindan yapilan üzerine dövülmü? findik serpilerek yenir. Yapili?inda istedi?iniz miktarda üzümü yikadiktan sonra tencereye kaynatip üzerine su katilarak kaynatildiktan sonra üzümler sikilarak süzgeçten geçtikten sonra bir su barda?i su için bir ka?ik ni?asta kullanilir, a?iz tadina göre ?eker katilarak kaynatilir ve katilik durumuna göre su katilir ve iyice kaynatildiktan sonra servise hazir hale gelir.         

TURŞU KAVURT?S?: Kavuraca?imiz kadar tur?uyu kavanozdan çikartarak biraz suda bekletelim. Tavada ya?i kizarttiktan sonra piyazlik kesilmi? so?anlari ekleyerek pembele?ene kadar kavuralim. Salçasinida ekleyelim. Suda bekletti?imiz fasulyeleri yemeklik gibi do?rayarak veya elle güzelce sikarak ezdikten sonra  (bütünde olabilir) tavaya alalim. Biraz so?an ve salça ile kari?tiralim. Yarim çay barda?i kadar su ekleyelim. Kaynadiktan sonra servise hazir

LAHANA SARMA: Rize de önemli yiyeceklerden biri olarak bilinir, Pek do?al olarak karalâhanalari önce temizce yikayip lahana yapraklarinin bacaklarini kesip ha?lamak üzere içinde kaynar su olan tencereye koyulduktan sonra. Ha?lama suyuna 1 tatli ka?i?i tuz ilave edilir. Kestilen karalâhana bacaklarini da yine ha?lanmasi için tencereye atariz.  Bu ha?lama orta ?iddette ha?lama. Mevsim ki? sonu ise, (ki?tan çikmi? lahana ise) birazcik fazla ha?lamak gerek. Çünkü lahana bu dönemde serttir. Yapraklari dikkatlice kevgirle çevirece?iz. Ama yirtilmamalarina dikkat ederek. Ha?lanan karalâhanalari iyice süzülür.. Çeyrek kilo Kiymayi, 1 tatli ka?i?i karabiberi, bir silme çorba ka?i?i tuzu, orta büyüklükte iki ba? do?ranmi? so?ani, varsa iki avuç ince misir çekintisi yoksa iki su barda?i bulgur veya o da yoksa pirinci bir su barda?i suyu kari?tirip yo?rulur. Yo?urduktan sonra bunu ayri bir kapta yari kivamda pi?irilir.. Normal bir ocakta tencerenin a?zi kapali olmak ?artiyla 15 dakika süre içinde lahana a?imiz yari pi?mi? kivama gelir. Çekintiden sarma yapacaksak 15 dakika, bulgur veya pirinçten yapacaksak 10 dakika pi?irmek yeterli. Sarma a?i  için pirinç kullanacaksaniz pirinci yikanir.

 Önemli Not: Karalâhana sarmasi a?i için e?er bulgur kullanacaksak, bu bulguru ikiye bölüp yarisi kadar misir unu ilave edebiliriz. Yani malzeme listesinde 2 su barda?i bulgur veya pirinç, bunun bir barda?i bulgur ise, bir barda?i da misir unu olabilir. Misir unu katarsak bulgurun di?er a? malzemeleriyle kayna?masi daha kolay olur..

Sarma Usulü: Karalâhanalari biz Karadenizliler genellikle ya muska ?eklinde ya da kisa sosis ?eklinde sarariz. Dileyen yaprak sarmasi gibi sarabilir ama bu çok zahmetli olur. Zaten ?ekil ?arti estetik konusudur..