Fikret KARABULUT
Rize'de, bir dönem kenevirden elde edilen liflerden özel el dokuma tezgahlarında üretilen 'Rize bezi' geleneği, 1960 yılında kenevir üretiminin yasaklanmasıyla yok olmaya yüz tuttu. Kenevir ekiminin geçen yıl özel izinle yeniden yasallaşmasının ardından gün yüzüne çıkarılan gelenek sürdürülüyor. Kentte usta öğreticiler, kursiyerlerle bilgilerini paylaşarak kenevir ipliği üretiliyor. Elde bükerek hazırlanan kenevir ipliklerinden 1 ayda 10-15 metre kumaş elde ediliyor. Daha önce sadece iç çamaşırı üretilen kumaştan, şimdilerde ise ceket, gömlek, tunik ve farklı tarzda elbiseler tasarlanıyor. Dokuma tezgahlarında üretilen Rize bezinden kıyafetlerin yanı sıra masa örtüsü ve havlu da dikiliyor. Bitkisel liflere sahip terletmeyen, sağlıklı özel kumaştan hazırlanan dikimler, ilgi görüyor.
Kentte İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü'nün desteği kapsamında düzenlenen 'Rize El Sanatlar Tanıtım Fuarı'nın 3'üncü günü, Rize bezinden özel tasarlanan kıyafetlerin tanıtım defilesine sahne oldu. Defilede podyuma çıkan mankenler Rize bezinden üretilen kıyafetleri tanıttı. Birbirinden değişik tasarımların dikkat çektiği defile, ilgi odağı oldu.
'GELENEĞİMİZ YAŞATTIĞIMIZ İÇİN MUTLUYUZ'
Aylarca çalıştıkları tasarımları defile ile beğeniye sunan Feretiko Dokuma Kültür Bakanlığı Sanatçısı, usta öğretici Yücel Bayraktar 'Rize bezi, pamuk ve kendir ipliğinden üretiliyor. Kumaşının en büyük özelliği ter çekmeyişinden dolayı doğal klima olarak adlandırılması. Feretiko dokumalardan önceleri sadece iç çamaşırlar yapılıyordu. Orijinal kendir ipliğinden ürettiğimiz kumaşlarla, kumaşın sürdürülebilirliğini sağlamak ve ön plana çıkarabilmek için kıyafetlerimizi tasarladık. Artık ilimizde de kenevir üretiminin yeniden başlaması ile beraber ipliğe çok daha kolay ulaşıyoruz. Tamamen el üretimi olması nedeniyle kumaşa dönüştürmek zaman alsa da biz bu geleneğimiz yaşattığımız için çok mutluyuz dedi.
'BİR AYDA 10-15 METRE KUMAŞ ÜRETİYORUZ'
Rize bezi kıyafetlerin tasarımını yapan giyim öğretmeni, tasarımcı Mukaddes Kuk da 'Önceki yıllarda sadece iç giyimde kullanılan kumaş en çok Rize'den temin ediliyordu. Biz bunu iç çamaşırdan çıkartıp, dış giyime döndürmek istedik. Geçmişi çok terk etmek istemedim ama gelecekte bizim için önemli, gençlere yönelik kıyafetler yapmak istedim. Kumaşın kalınlığına göre; elbise, ceket, erkek pantolonu ve gömleği, plaj elbiseleri yapılabiliyor. Bir erkek gömleği 200 liradan başlayıp, kullanılan iplik kalitesine göre fiyat artabiliyor. Kumaşın metre fiyatı 250 TL, yaklaşık bir elbise 5 bin TL'ye mal oluyor. Kendir bitkisini yetiştirip, kamış kısmını kullanıyoruz. Günlerce suda bekletilip, kurutarak kamışın içerisindeki lifleri alıyoruz. Lifler de elle büküm yapılarak ipliğe dönüşüyor. Bir ayda 10-15 metre kumaş elde edebiliyoruz. İpliğin, kumaşın işçiliği çok fazla, bu yüzden bir elbisenin maliyeti 5 bin TL'yi buluyor diye konuştu.
