—Son yillarda Rize ye gelen turist sayilarinda arti? kaydedilirken, do?a, yayla ve çe?itli turizm alanlarinda yatirimlarin yapilaca?i belirtiliyor.
—7 ili kapsayan turizm çali?malarinin önümüzde ki yil ba?layaca?i belirtilirken, Ovit yolunun bitirilmesi ile Karadeniz bölgesinde turizm de büyük bir patlama beklendi?i belirtiliyor.
—Tarihi köprüler, bitki örtüsü, yaylalar, rafting, ku? gözlemcili?i, tarihi binalarin yani sira do?al güzellikleri ile son yillarda turistlerin akinina u?ramaya ba?layan Rize yi bu sezon 600 bin ki?inin üzerinde turist kafilesinin gezdi?i bildirildi.
—Rize turizm müdürü ?smail Hocao?lu otel yapimi için bazi çali?malarin oldu?unu söyleyerek” Yeni yapilan projeler var, Firtina deresi üzerinde kano ve rafting alanlari yapiliyor. Yaylalarimizda yapilacak olan bazi tesisler ve alt yapi ile turizm açisindan ilimiz yildizi parlayacak bir il olacak” dedi.
HAZIRLAYAN: Mustafa BAYRAK
FOTOĞRAFLAR: Turizm müdürlü?ü ve Mustafa BAYRAK Ar?ivi
R?ZE: Tek geçim kayna?i çay olan Rize de son yillarda turizme yönelik üretilen projeler Rize’nin çay dan sonra alternatifinin turizm oldu?unu göstermekte.
Türkiye de çayin yüzde 65 lik bölümünün üretildi?i Rize de alternatif olarak seçilen ürünlerin Rize de geçim kayna?i olamayaca?i belirtilirken, alternatif gelirin Rize için turizm oldu?u bildirildi.
Son yillarda turizme yönelik yeni tesislerin yapilmasinin yani sira Karadeniz Kalkinma Ajansinin i? birli?i ile 7 ili kapsayan turizm çali?malarinin Rize ye ve bölgeye büyük katkisi olaca?i bildirildi.
Ovit tünel çali?malarinin ba?lamasi ve bitimi ile birlikte Rize de turizmin daha da canlanaca?i belirtilirken yayla, do?a ve bitki örtüsünün turizmi çekti?i artik insanlarin deniz turizmi yerine do?a turizmini tercih etti?i belirtildi.
TUR?ZM NED?R
Turizm, ça?imizda en hizli geli?me gösteren sos yo-ekonomik olgulardan biridir.
Turizm ülkelerin ekonomik ya?aminda giderek a?irli?ini artiran bir sektör olmasinin yani sira ülkelerarasi ili?kilerin geli?mesine de önemli katkilar sa?lamaktadir. Turizm sayesinde ülkeler ve topluluklar birbirlerini daha çok tanimakta, anlamakta ve birbirine hak vererek dünya huzuruna katkida bulunmaktadirlar.
Ulusal ve uluslararasi düzeyde kazandi?i dev boyutlarla turizmin; yatirimlari ve i? hacmini geli?tiren, gelir yaratan, döviz sa?layan, yeni istihdam alanlari açan, sosyal ve kültürel hayati etkileyen, siyasal bakimdan da önemli toplumsal ve insancil fonksiyonlarin gerçekle?tirilmesini kolayla?tiran bir nitelik kazanmasi, ülkelerin dikkatinin bu ekonomik olay üzerinde yo?unla?masina neden olmu?tur. Özellikle geli?mekte olan ülkelerin kar?ila?tiklari ekonomik sorunlarin ve darbo?azlarin a?ilmasinda, turizmin yaratti?i dinamik ekonomik etkiler, söz konusu ülkelerin turizme daha çok önem vermesine neden olmu?tur.
TUR?ST SAYISI ARTIYOR
Türk turizmi de gerçekle?tirilen atilimlarla dünya turizmi içindeki payini ve önemini giderek artirmakta ve sahip oldu?u tarihi, kültürel ve co?rafi zenginli?i ile de her yil daha fazla ziyaretçi a?irlamaktadir. Bu geli?me rakamlarda da net olarak görülmektedir. Türkiye 2002`de 13,2 milyon turist a?irlarken geçti?imiz yil bu rakam 28,6 milyona yükseldi.
Türkiye, tüketicinin de?i?en profili ve buna ba?li pazara olu?an yeni taleplere kar?ilik verebilecek potansiyele sahip bir ülkedir. Sahip oldu?umuz muhte?em do?al zenginli?imiz, yüzyillar öncesinden bugünlere ula?an tarihi ve kültürel mirasimiz ve yatirimlardaki hizli arti? Türkiye`yi dünyada yildizi parlayan bir marka haline getirmi? ve ülkemiz dünyanin önemli cazibe merkezlerinden birisi olmu?tur.
Ülkemizin zengin potansiyelinin, alternatif turizm imkânlariyla birle?tirilerek en iyi biçimde de?erlendirilmesi ve tüm yila yayilmasi hem ülkemizin dünya ölçe?inde rekabet ?ansini artiracak hem de turizm etkinliklerini her mevsim canli ve üretken kilacaktir.
Günümüzde dünya ekonomisinde en hizli geli?en ve geni?leyen sektörlerden biri haline gelen turizm; ulusal kalkinma da oldu?u gibi yerel- bölgesel kalkinma içinde son derece önemli bir araç olmu? bölgelerin ekonomik geli?imlerine katki sa?lami?, kimi zaman da temel dinami?i haline gelmi?tir.
R?ZE TUR?ZM?
?limiz, sahip oldu?u do?al ve kültürel yapisiyla birçok turizm türüne cevap verebilecek yapidadir. Kültürel ve tarihi dokusuyla sivil mimarisi, ta? kemer köprüleri, ah?ap camileri, tarihi konaklari da?lari, yaylalari, ormanlari, ?elaleleri ve akarsulariyla flora ve faunasiyla önemli sayidaki endemik bitki ve hayvan türleriyle termal kaplicalari, içme sulari ile akarsu turizmi ve do?a sporlari adi altinda rafting, kano ve da?cilik ve heliski kayak sporu ile de alternatif turizmin hemen tüm türlerine yönelik potansiyeli ta?idi?i bir gerçektir. ?limizde düzenlenen festivaller kültür, sanat hayatimizin do?al yönlerini, yayla geleneklerimizi, sicak insan ili?kilerini en güzel bir ?ekilde ortaya koymaktadir.
Haziran ayindan ba?layip Eylül sonuna kadar devam eden ?enlikler co?kuyu, sevinci zirveye ta?imaktadir, ?ehre adeta deyim yerindeyse can vermektedir. Yayla ?enlikleri, yörede iç turizmin en önemli unsurunu ta?ir. Toplu olarak gösteri?li ve törensel birlikteli?in sa?landi?i, dayani?manin, payla?manin vurgulandi?i, yemye?il düzlüklerde yilda bir kez yapilan bu e?lenceler, hem yöre insani hem de alternatif tatil arayi?indaki ziyaretçiler için de önemli firsatlardir.
Dünyadaki hizli de?i?ime paralel olarak turizm anlayi?inin de?i?mesi, kitle turizm hareketlerine (deniz-kum-güne?) olan ilgiyi azaltirken do?a ile bütünle?en, turistik faaliyetlere katilanlarin normal ya?antisinin ve ali?kanliklarinin di?inda, yeni turistik destinasyonlar ve de çevreye duyarli bir turizm çe?idine olan ihtiyaç artmaya ba?lami?tir.
Bölgemiz, özellikle do?al ve kültürel de?erleri tanimaya yönelik ziyaretçilerin olu?turdu?u bir pazara girmek durumundadir. Güne?-deniz-kum temeline dayali ve kitlesel hareketlilik niteli?i ta?iyan bu turizm türüne kar?i son yillarda, turizm pazarinda do?a-çevre ve kültür temeline dayali, bilinç düzeyi yüksek kitlenin hareketi ile olu?an alternatif turizm türleri giderek artan bir ilgi ile kar?i kar?iyadir.
R?ZE TUR?ZM DEĞERLER?
Termal Turizm
Karadeniz bölgesinde Samsun Havza’dan bu yana termal turizm imkâni yalnizca ilimizin her iki vadisinde Firtina ve ?kizdere vadisinde gerçekle?mektedir. Termal turizm mevsimsel özellik istemeyen deyim yerindeyse on iki ay turizme imkân sa?layan bir turizm türü. Bu yönüyle turizmin tüm yila yayilmasi çali?malarinda en önemli turizm türlerinden biri olarak Rize turizminde en önemli seçeneklerden biridir.
Rize de Ayder yaylasinda ve ?kizdere Cimil yolu üzerinde bulunan kaplica tesisleri ile Rize termal turizmden payini almaya devam ederken ayrica Rize Andon ve ?kizdere ?im?irli köyünde bulunan içme sulari ile de termal turizme ismini yazdiran iller arasina girdi.
Çe?itli hastaliklarin tedavisi için binlerce insan Ayder ve ?kizdere Cimil tesislerine gelerek ?ifa ararken içme sularinda ise böbrek ta?i ve çe?itli mide hastaliklari için Şim?irli ve Andon suyu tercih edilmekte.
Samsun un Havza ilçesinde bulunan termal sicak su kaynaklarindan sonra Rize bu kaynaklara ?kizdere Cimil yolu üzerinde ve Ayder yaylasinda iki termal tesisleri ile sahip durumda, konaklama ve ula?im problemlerinin olmadi?i iki termal tesisler 24 saat halka hizmet vermekte.
Yayla Turizmi
Rize’nin güneyindeki Kaçkar Da?lari ile yüksek da?larin eteklerinde birbiriyle ba?lantili birçok güzel yayla vardir. Bütün bu yaylalar yaz mevsiminde insanlarla dolup ta?ar.
Ola?anüstü güzellikteki bu yaylalarin hemen hepsinde ot biçme ?enlikleri yapilmaktadir. Bu ?enliklere katilmak mümkün oldu?u gibi yayla eteklerindeki yamaçlarda rehberlerle birlikte do?a yürüyü?leri yapilmaktadir.
Yayla turizmi Yemye?il vadileri ve son derece güzel yaylalari ile ilimiz turizminde önemli bir seçenektir. Yöre insani için yaylaya gidi?ler ve dönü?ler tam bir ?enlik havasindadir. Ayrica yilda bir kez düzenlenen yayla ?enlikleri de hem yöre insani için hem de turistler için önemli bulu?ma firsatlari sunmaktadir. Son yillarda di?arida ya?ayan Rizeliler için de yayla ?enlikleri tam bir bulu?ma havasinda geçmekte, co?ku ve heyecan ve kayna?ma deyim yerindeyse zirve yapmaktadir. Ayrica yabanci ziyaretçiler açisindan da yayla ya?ami ve zengin kültürü ilgiyle kar?ilanmaktadir.
YAYLALAR TUR?ZM MERKEZLER? OLDU
Son yillarda deniz turizminden bikan insanlar kendilerini yaylalara atarken il di?inda bulunan Rizeli i? adamlari ise yaylalarda yaptiklari konaklarla her yil memleketlerine gelerek yaylalarda kalmakta. Bunun yaninda çevresinde ki i? adamlari ile çe?itli ülkelerden tanidiklarini da yaylalara getiren Rizeliler bölgenin ve yaylalarin tanitimi için büyük imkânlar sa?lamakta.
Yaylalarda yapilan ?enlikler ile basin aracili?i ile Rize ve yaylalari ülkeye ve dünyaya gösterilirken yayla yollarinda yapilan iyile?tirme sayesinde ula?imin da kolayla?masi turizmin bölge insani kadar ülke menfaatleri ile de çaki?ti?i belirtilmekte.
YAYLALAR KORUNMALI
Son yillarda yaylalarda yapila?maya gidilmesi üzerine yaylalarda do?al güzelliklerin kaybolmaya ba?lamasi yaylalarimizin gelece?ini karartiyor.
Ayder yaylasinda yapilan çirkin yapila?ma bunun örne?i olurken di?er yaylalarimizi koruma zamani geldi. Devlet eli ile yapilacak olan konaklama ve dokuya uygun restoranlarin yaylalara güzellik ve kalicilik getirece?i dü?ünülüyor.
Şenliklerle da?a ve yaylalarimizi tanitirken bölgede bulunan belediyelerin bu yaylalarimiza destek vermesi ve yayla ?enliklerinde do?anin tahrip edilmemesine dikkat edilmesi gerek. Çirkin yapila?maya ise bir an önce son verilmeli.
YAYLA EVLER?
Yaylalarda yapilan yayla evleri kar a ve ki?a dayanikli olmasina dikkat edilir, geli?i güzel evler yapilmaz. Geni? duvarlari ve kalin malzemesi ile yapilan yayla evleri rüzgâr, kar ve so?uklara dayanikli olarak yapilir. Küçük pencereleri ile dikkat çeken yayla evlerinde so?uktan korunmak amaç olarak ön plana tutulur.
Dik olarak yapilan çatilarda kar in fazla ya?masi nedeniyle çökme olmamasi için kalin malzemeler kullanilir. Yaylalarda ki? aylarinda kimse kalmazken yayla ya yazin çikan yaylacilar yaz boyunca yayla evinde dinlenir ve yayla ya çikardiklari hayvanlarini yayla evlerinin altinda yaptiklari ahirlarda beslerler veya yayla evinin çevresinde olu?turduklari çitlerin içerisinde hayvanlarini koruma altina alirlar.
Yaban hayvanlara kar?i çitler genelde tel örgülerden olu?turulur.
HIRSIZLIK ARTTI
Son yillarda yaylalara yönelik düzenlenen geziler ve bazi yabanci ülke insanlarinin yaylalarda yapti?i geziler nedeniyle Yaylalardan çalinan bitki türleri çe?itli ülkelere götürülmekte. Bugüne kadar hiç dikkat çekmeyen bitki örtüsünün çalinmasina artik polis ve Jandarma dikkat etmekte.
Genellikle ?srail lli turistlerin hiçbir katkisinin olmadi?i turizm de duyarli vatanda?larin yayla ve da?larda denk geldi?i turistlere dikkat etmesi istendi.
Trekking (Do?a Yürüyü?ü)
Dinlenmek, spor yapmak ve stres atmak amaciyla bireysel ya da gruplar halinde do?a içinde yürümektir. ?limizin güneyindeki da?lik alanlarin eteklerinde bulunan yaylalarin hemen ,hemen tamaminda bütün yil rehberlerle birlikte bu turizm etkinli?ine katilarak Rize do?asinin ve güzelli?inin macerasini ya?amak mümkündür. Rize turizminin en önemli aktivitelerinden biridir. En önemli yani da mevsim farki gözetmeksizin yaz ki? tüm zamanlarda yapilabilecek bir aktivite olarak dikkat çekmektedir. Bu yürüyü?ler sayesinde Rize tarihi de?erleri, sivil mimarisi, kemer köprüleri, ?aleleri, dereleri ile ziyaretçilere e?siz firsatlar sunmaktadir.
Da? Turizmi
Ülkemizin hatta dünyanin sayili da?larini içinde barindiran ilimizde da?cilik, do?a sporlari turizm ili?kisi çerçevesinde çok önemli bir seçenektir.
Kayalik ve buzlu zeminlerde do?al ve yapay tirmanma tekniklerini uygulayarak görkemli da? doruklarina ula?mak anlamina gelen da?cilik için ilimizde çok önemli bir potansiyel bulunmaktadir. ?limizin güney siniri te?kil eden Do?u Karadeniz Da?larinin önemli zirvelerinden Kaçkar Da?i (
Yerli ve yabanci da?cilarin ilgisini çeken da?lardan biri olan Kaçkar Da?lari
Her yil düzenlenen ve son yillarda uluslar arasi boyut da kazanan Da?cilik ?enli?i da? ve do?aseverlerin yo?un bir ilgisiyle kar?i kar?iyadir.
Heliski (Helikopterle Kayak)
Kaçkar da?lari ve etekleri helikopterle kayak için en uygun alanlar arasinda kabul edilmektedir. Yakla?ik alti yildir ülkemizde yalnizca ilimizde gerçekle?en heliski özellikle yabancilarin ilgisini çeken bir sportif aktivite olarak dikkat çekmektedir. Heliski ilimizde ki? turizmini de öne çikaran ve geli?tiren bir turizm seçene?i olarak kendini hissettirmektedir. Heliski ilimizin turizmdeki imajini olumlu olarak etkilemekte ve tanitimina katki vermektedir. Heliski faaliyetlerinden sonra ilimizde ki? sporlariyla ilgili çali?malar daha bir önem kazanmi? ve bu konuda planlama çali?malari belli bir a?amaya gelmi?tir. Önümüzdeki süreçte hem Ayder hem de Ovit bölgesindeki ki? sporlari ve kayak merkezleri ile ilgili çali?malar daha da bir ivme kazanacaktir.
Rafting Kano
Kaçkar Da?lari hizli aki?li akarsularin kayna?idir. Bunlarin en önemlisi Firtina Deresi, Ta?lidere ve ?yidere’lerdir. Bu akarsularimizda ulusal ve uluslararasi rafting ?enlikleri gerçekle?tirilmektedir. Bu derelere kanoculuk için gerekli debi ve rejim miktari yeterlidir. Bu akarsular di?inda küçük büyük birçok dere mevcuttur.
Firtina deresi debisi en yüksek ve hizla akan bir dere olma özelli?i ta?imaktadir. Yerli ve Yabanci sporcularin yani sira ilimize gelen ziyaretçilerin rafting yapma konusunda istekleri her geçen artmaktadir.
Ku? Gözlemcili?i
?kizdere ?lçesinin güneyindeki da?larin etekleri ile milli park sahasinda endemik türlerinden fundalik alanlarda Hu? Tavu?u ya?amaktadir. Yerli ve Yabanci ku? gözlemcileri bu tavu?un ya?ama alanlarinda bu hayvani gözlemektedirler. Özellikle Sivrikaya bölgesinde her yil düzenlenen Hu? Tavu?u (Da? Horozu) ?enlikleri her yil onlarca ziyaretçiyi kar?ilamaktadir. Ayrica Rize’den pek çok yirtici ku? geçmektedir. Bu ku?lar Temmuz ve A?ustos aylarinda do?u yönünden Rize’ye gelerek güneye geçmektedirler. Mart ayinda ayni yoldan geri dönerek Kafkas Da?ina gitmektedirler. Bu göç yolu yirtici ku?larin Türkiye’de kullandiklari önemli göç yolarindan biridir.
Jeep Safari
Rize’nin güneyinde yer alan yaylalar bir kolyenin de?erli parçalari gibi birbirine da? yollari ile a?lanmi?tir. Macera turizmi ya?amak isteyen yerli ve yabanci ziyaretçiler rehber e?li?inde Trabzon yada Bayburt ?lleri üzerinden jep’lerle gelerek Anzer Vadisi yoluyla ?kizdere’ye buradan Çamlihem?in yaylalarina varabilirler. Kuzey yolunu hiç kullanmadan güneyden yaylalar gezisi jeep safari tutkunlarini kendine çekmektedir.
Yamaç Para?ütü
?kizdere ?lçesinin Anzer yaylasi ile Çamlihem?in ?lçesinin Pokut yaylalari Yamaç Para?üt yapilabilecek do?al altyapi ?artlarina sahiptir. Ayrica merkezde da? ba?i bölgesinde bu faaliyeti gerçekle?tirecek alanlar da mevcuttur. Çok yaygin olmasa da bu seçenek de geli?meye aday bir sportif aktivite olarak dikkat çekmektedir.
Flora (Bitki)
Rize’nin orman alanlari ile yaylalarinda pek çok endemik türde çiçekler mevcuttur. Orman üst bölgesinin üzerinde bulunan yaylalarda ve çayirlik alanda aricilik yapilmaktadir. Özellikle Anzer Yaylasinda ki endemik çiçekler bir botanik bahçesi özelli?indedir. Kimyevi maddenin henüz ula?amadi?i, çiçek çe?itlili?inin ve di?er avantajlarin destekledi?i üretim; yörede “Anzer Bali” ile dünya ölçe?inde üne kavu?mu?tur. Ayrica Kaçkar da?lari ve etekleri zengin bitki yapisi ziyaretçilerin ilgisini çekmenin yaninda bilimsel çali?malara da konu olmaktadir.
Fauna (Hayvan Türleri)
Ormanlik alanda geyik, ceylan, bozayi, kurt, çakal, tilki gibi hayvanlarin yani sira çayirlik, fundalik alanda hu? tavu?u, ur kekli?i, yalçin tepelerde ise çengel boynuzlu keçi gibi türlere de rastlamak mümkündür. Atmaca avcili?i ve yakalanan bu hayvanlarin e?itimi sonrasinda yapilan bildircin avcili?i yöre kültüründe önemli bir yer te?kil etmektedir.
Görüldü?ü gibi Rize turizmi, ziyaretçilere son derece önemli ve farkli seçenekler sunmaktadir. Bu turizm seçenekleri ile ilimiz, son yillarda turizmdeki trendin deste?iyle yerli ve yabanci ziyaretçilerin ilgi oda?i olmaya devam etmektedir.
TAR?H? KALELER?M?Z
13.ve 14.Yüzyillarda Karadeniz ticareti milletlerarasi bir hüviyet kazanmi?tir. ?talyan ?ehir devletlerinden Venedik ve Cenevizlilerin bunda etkisi fazla olmu?tur. 4. Haçli seferi ile (1204) ?stanbul`a yerle?en Haçlilari buradan çikarmaya çali?an Bizans imparatoru 8.Mihail Paleolog`a Cenevizlilerin yapti?i yardim kar?ili?inda Karadeniz limanlari Cenevizlilere açilir.
Cenevizlilerde kuzeyde Kefe olmak üzere Güney Karadeniz kiyilarinda yeni koloniler kurdular. Köle ticaretinden, ipek yolu ticaretine kadar her ?eyi Karadeniz`den Akdeniz limanlarina ve Avrupa`ya ta?idilar. Kiyilarda yaptiklari kalelerde mal depolamayi ve güvenli?i sa?lamayi amaçladilar. 13. yy.` da Cenevizliler tarafindan yapildi?i Rize halki tarafindan yaygin olarak dile getirilmektedir. Bugün Kale mahallesinin bulundu?u tepede yer alan bu kale turistik amaçli olarak kullanilmaktadir.
Vaktiyle denize kadar uzanan surlar deniz dolgusu nedeniyle SSK Hastanesi yaninda son bulmaktadir. 1532 tarihinde 31 muhafizin bulundu?u, kalenin Kethüdasi Hasan Siyah o?lu Aydin`di. Timari Mozara köyünde bulunuyordu. Bu Timarlarin Kanuni Sultan Süleyman devrinin ilk yillarinda toplam miktari 4".^84 Akçe idi. Rize Kalesi, A?a?i Kale ve ?ç Kale olmak üzere iki bölümdür.
1-?ç Kale:
2-A?a?i Kale: Zamaninda ?ç kaleden kuzeydo?uya ve kuzeybatiya yanlara açilarak uzayan ve denize ula?an surlarla çevriliydi. 13. yy.’da yapilmi? olmalidir.
Zil Kalesi:
Ortaça?in sonlarinda yapildi?i tahmin edilen kale Çamlihem?in ilçesindedir. Çam ormanlari ile kapli bir vadiye hâkim bir noktada bir kaya kütlesinin üstüne moloz ta?lardan in?a edilmi?tir. Duvarlari 1,5-
3 Tarafi uçurum olan Zil kalenin kesin yapim tarihi bilinmemekle birlikte ?pek yolu üzerinde yapilan kalenin do?al ?artlardan koruma amaçli olarak yapildi?i bilinmekte ve gemilerle Arde?en ilçesine gelen ve orta Asya ya do?ru gitmek isteyen tüccar ve tacirlerin bu yolu kullandi?i ?pek yolu olarak bilinen bu yolda bir günlük yürüyü?ün ardindan yolcularin Zil kale de konaklamasi için kalenin yapildi?i Bilinmekte do?al ya?an ve yabani hayvanlardan korunmak için Zil kale de kalan yolcular ertesi gün Zil kaleden yollarina devam etti?i bilinmekte.
Birkaç yil öncesine kadar harap halde bulunan Zil kale özüne uygun olarak restore edildi ve halkin gezisine açildi.
Kiz Kalesi :
Pazar ilçesinin bati giri?inde denizin içerisine bir kaya üzerine in?a edilmi? olup, Bizans döneminden (M.S. 8. yüzyil) kalmadir. Bu yapi, günümüzde tek bir gözetleme kulesiyle ayakta durmaktadir.
Kale-i Bala:
Çamlihem?in ilçesinin
Kale-i Bala ise Zil kale de dinlenen ipek yolu yolcularinin gün i?i?indan yararlanarak yollarina devam etmesi ve ak?am konaklamalari için yapildi?i tahmin ediliyor. Zil kale gibi konaklama yeri olan Kale –i Bala ipek yolu yolcularinin u?rak yeri durumunda oldu?u biliniyor.
Ciha Kalesi:
Pazar"dan yedi km. ?çeride, Pazar Deresi vadisindeki Lamgo (Hem?in, Yücehisar Köyü) köyü civarinda bulunmaktadir. Kale vadinin do?u tarafinda bir tepenin güney yamacindadir. Kale duvarlarindaki ta?lar rasgele dizilmi? gibi görünmekle beraber, duvar kalinli?i
Yaylalarimiz ve özellikleri:
C?M?L YAYLASI: ?kizdere ilçesinden
Bazi ya?li insanlar ise Cimilden ayrilmayarak yaz ki? köyde kalirken ki?a do?ru bo?alan köyde 15-20 ki?iyi bulmak zor. Yaz aylarinda cimil köyünün tepelerinde bazi aileler hayvancilik yaparken Sonbahar ayinda ise köyde 4-5 aileden fazla kimse kalmiyor.
DOĞA GÜZELL?Ğ? VAR
Cimil köyünden Rize ye ve çe?itli illere yerle?en aileler yaz aylarinda kisa da olsa köylerine gelerek evlerini ?enlendiriyor. Yol boyunca do?a harikasi manzaralari görmek mümkün. ?kizdere Ridos ayrimindan sonra ba?layan do?a güzellikleri dere boyu devam etmekte ve ?elaleleri, do?al bitki örtüsü ile görenleri hayrete dü?üren cimil yolu her yil binlerce insanin u?rak yeri oluyor.
Beyaz örtünün tepeden bakti?i cimil köyünde vatanda?lar yaz aylarinda bazen soba yakmak zorunda kaliyor.
TV ?ZLEM?YORLAR
Cimil köyü bir mahallesinde alinan karar gere?i TV izlemek yasak, mahalleliler kom?uluk ili?kilerinin daha güçlenmesi için bu karari aldiklarini söylerken “ Zaten yaz aylarinda bir araya geliyoruz. O günleri de TV ba?larinda oturarak geçirmek istemiyoruz. Yaz aylarinda her ak?am belli evlerin bahçesinde toplanarak bayanlar ayri yerde, gençler ayri yerde ve ya?lilar ayri yerde olmak üzere sohbetler yapiyoruz. TV oldu?u zaman dikkatimizi, TV ye veriyoruz. Aldi?imiz karar ile bir iki yerde TV var ve bu TV lerde de sadece haberler veya milli maçlari izliyoruz. Yaz aylarinda genelde toplanarak tüm mahalleliler birlikte piknik yapmaya, gezmeye ve e?lenmeye gidiyoruz” dediler.
KOMŞULUK ÖLMES?N
TV lerin kom?ulu?u öldürdü?ünü söyleyen Cimil köylüleri “ Geçmi? tarihimizde kom?ularimiz ile daha çok bir arada oluyorduk, TV lerin çikmasinin ardindan bir araya bile gelemiyoruz. Köyün ya?lilari olarak aldi?imiz bu karara herkes uymakta ve uzaktan gelen yakinlarimiz ve akrabalarimiz ile oldukça ho? sohbet vakit geçiriyoruz. Dediler.
AYILARDAN KURTULUŞ YOK
Cimil köyünde hayvancilik yapan bazi aileler yaz aylarinda hayvanlari ile Cimil e çiktiklarini gece gün hayvanlari ile ilgilendikleri halde zaman, Zaman ayi saldirilarina u?radiklarini söyleyerek” Çoban köpeklerimiz bazen peri?an halde geliyor. Ayi saldirilarinda çok küçükba? hayvan kaybettik. Büyük ba? hayvanlari anca yaraliyorlar. Küçükba? hayvanlari ise alip götürüyorlar veya bazen köpeklerin saldirisi sonucu öldürüp birakiyorlar. Ayilar ile sürekli ba?imiz dertte. Bazen köyün içine kadar geliyorlar ve hayvan barinaklarina saldiriyorlar. ?spir de öldürmek serbest ancak bize yasak,” dediler.
GÖL YAYLA GURBETTE
?kizdere ilçesine ba?li Anzer yayla yolundan
Di?er yaylalarimiz gibi hayvancili?in ölü a?amasina geldi?i yaylada yaz aylarinda da fazla hayvan olmamasi hayvancili?imizin bitme a?amasina geldi?ini göstermekte, yaz ki? köyde kalan köy muhtari Dursun Ali Yilmaz i?lerini o?luna devrettikten sonra köyde ya?amaya ba?ladi?ini söyleyerek” Kalp spazmi geçirdim, e?imde böbrek nakli yaptiktan sonra köyde ya?amaya karar verdik, çocuklarim ?stanbul da i?lerimi takip etmekte, köyde yalniz da kalsam köyden ayrilmayaca?im, havasi ve suyu ile sa?li?ima çok iyi gelmekte. Hayvancilik ise yok sayilacak kadar az, 350 haneli köyümüzde ki?in sadece 12 hane dolu olmakta” dedi.
15 B?N TL VERD?K K?MSE GELMED?
Köy muhtari Dursun Ali Yilmaz köye dönü? projesi ba?lattiklarini söyleyerek” Köye dönene 15 bin TL verece?imizi Göl Yayla köyü dayani?ma derne?i olarak vermeyi taahhüt ettik, ancak kimse dönmedi, bunun di?inda 150 ye yakin çe?itli illerden mektup aldim, bazi illerden köyümüze gelmek isteyenler var ancak bizim bunu kabul etmemiz mümkün de?il, biz kendi köylülerimizin köye dönü?ünü istiyoruz, 3 yildir bu te?vik sürüyor ancak kimse cevap vermedi” dedi.
HERKES?N DURUMU ?Y?
?stanbul ve Samsun da konfeksiyon ve diki? makinesi toptancilarinin kendi köylüsü oldu?unu söyleyen muhtar Dursun Ali Yilmaz” Fakir olan pek yok durumu iyi olmayan olursa da köylü olarak ona destek çikiyoruz, asla köylümüzü yüz üstü birakmiyoruz. O nedenle dönen olmuyor. Yaz aylarinda köyümüzün nüfusu 1000 dolayinda bir iki ay köyde tatil yapan köylülerimiz tekrar i?lerine dönüyorlar” dedi.
KÖY Ü BEKL?YORUM
Köyde tek ba?ina da olsa kalaca?ini söyleyen muhtar Dursun Ali Yilmaz “ Sa?li?im köyümde düzeldi, köyü terk etmeye niyetim yok, köyde iken muhtar oldum ve köyün tüm sorunlari ile ilgileniyorum, hatta köyümüzü ISPIR e ba?layan yolu bile yaptik, geçmi?te ve günümüzde devlete çok katkimiz oldu, hala olmakta, köyümüzün do?al güzelliklerini korumaya devam edece?iz” dedi.
TAT?L KÖYÜ OLDUK
Yaz aylarinda köyün dolup ta?ti?ini söyleyen köy muhtari Dursun Ali Yilmaz “ Artik insanlarimiz sahil kentleri yerine köylerini tercih etmekteler, ?stanbul ve çe?itli illerde i? adami olan köylülerim yaz aylarinda köye gelerek bir iki ay kalmakta ve tatillerini köyde geçirmekte. Artik deniz ve kum kimsenin dikkatini çekmiyor. Do?a ve tabiat ön plana çikti. Köyümüze yaz aylarinda gelen i? adamlarimiz köyün ihtiyaçlari do?rultusunda da cömert davranmaktalar” dedi.
ANZER YAYLASI
Anzer deyince akla Dünyaca me?hur bali gelmekte, 1001 çe?it çiçek ve do?al güzelli?i ile Dünyanin tanidi?i Anzer yaylasini birkaç satira si?dirmak mümkün de?il.
?kizdere ilçesinin en yüksek yaylalarindan biri olan Anzer yaylasi da Mayis ayinda ba?layan yayla göçü ile dolmaya ba?lar, yakla?ik 3 bin ari kovan in in çikarildi?i yaylada küçükba? hayvan ço?unlukta olmak üzere az da olsa büyük ba? hayvan çikmakta.
Anzer yaylasinda belli bölgelerde yerle?tirilen ari kovanlari havalarin iyi gitmesi ile dolmaya ba?lar, sisli ve ya?i?li havalar arilarin bal yapmasini engeller, iyi giden havalarin ardindan Anzer yaylasi çiçek florasi ile dolarak arilarin da i?ini kolayla?tirir.
Küçük ve büyük ba? hayvanlarin daha çok anzer in yukari kesiminde otlatildi?i çiçek florasina zarar vermemesi için Anzer de bal i?i yapan vatanda?lar tarafindan hayvanlarin belli bölgelere otlatilmasi bal üretimini artirir.
Mayis ayinda ba?layan Anzer göçü 15 A?ustos tarihine kadar sürer, bu sürede iki sa?im yapan bal üreticileri iklim ?artlarina göre verimin az veya çok olmasini kontrol ederler.
GÖÇ BAŞLAR
15 A?ustos tarihine kadar süren yayla göçü geriye dönü? ile ba?lar, öncelikle bal kovanlari ta?inmaya ba?lar kimi bal üreticileri peteklerini Anzer yaylasina birakirken ?ekerleme ve çe?itli ari besleyiciler ile peteklerin ayakta kalmasini sa?larlar.
Küçük ve büyük ba? hayvan sahipleri de A?ustos sonu itibariyle hayvanlarini sahil kesimine do?ru sürmeye ba?larlar, artik Anzer de hayat bitmi? ve bir sezon daha kapanmi?tir,
BAL DA GARANTI
Anzer Balli köy tarimsal kalkinma kooperatifi 100 üyesi ile birlikte Anzer yaylasinda üretilen ballarin ilk sa?imini Ankara Hacettepe Üniversitesi Biyoloji bölümüne tahlile göndererek bal içinde ki ?eker ve di?er oranlarini ölçtürerek kaliteli ve kaliteye yakin ballari ölçtürür, yapilan analizler sonunda Hacettepe Üniversitesi gerçek Anzer bali nin ölçümünü yaparak kavanozlarda bulunan ballarin ölçümlerini üzerlerine yazarak mühürleyip Kooperatife gönderir. Gelen ballar ile birlikte tahlilden geçmeyen ballar ise dü?ük fiyatlarla satilir.
ANZER BALI HER YERDE VAR
Anzer ve çevresinde yerle?tirilen 3 bin dolayinda petek ten üretilen ballar Anzer bali diye piyasada satilmakta, gerçek bal ise Ankara Hacettepe Üniversitesinin mühürleyerek Kooperatife gönderdi?i ballar olarak bilinirken bazi ki?iler ise Anzer de ürettikleri ballari tahlil yaptirmadan piyasaya sürmekte, Kooperatif ise yillardir sürdürdü?ü mücadele de sahte ve gerçek Anzer balini vatanda?lara anlatmaya çali?iyor.
Şifa kayna?i olarak bilinen Anzer balina Dünyanin çe?itli ülkelerinden çok sayida ki?i talip olmakta, Arap ülkeleri, ABD ve çe?itli ülkelerden bal talebi her geçen yil artmakta, anzer bali diye bazi vatanda?larin yüksek fiyat ve sahte bal satmasinin ise bir türlü önüne geçilemiyor.
Birçok hastali?in tedavisi için aranan nitelikte olan Anzer Bali artik koruma altina alinmali ve Anzer flaro bitki örtüsü korunmali.
Yazi dizisinin ikinci bölümü hazirlanmakta, Rize Rehberi 2 gelecek
