R?ZE- Ba?ta Do?u Karadeniz olmak üzere ülke genelindeki vadilerde yapimi planlanan HES projelerine kar?i köylüler ve ya?am savunuculari demokratik ve hukuksal mücadelelerini sürdürüyor.
Rize kent merkezine ba?li Salarha Vadisi üzerinde Andon (Küçükçayir) Köyü sinirlari içerisinde yapimi planlanan Ambarlik 1-2 Regülatörü ve HES projesine kar?i dava açan 67 ya?indaki Kazim Delal (Yurtta? Kazim), HES projesi için verilen ‘iptal’ kararinin ardindan; açti?i ikinci davadan da ‘yürütmenin durdurulmasi’ yönünde karar çikti.
?ne?ini Satti!
Ambarlik HES projesi için zamanin Çevre ve Orman Bakanli?i tarafindan verilen ‘ÇED Gerekli De?ildir’ kararina kar?i Rize ?dare Mahkemesinde ‘yürütmenin durdurulmasi ve iptali’ istemiyle dava açan Kazim Delal, yakla?ik 2 yil süren dava sürecinde yakla?ik 4 bin 500 TL’lik mahkeme giderlerini kar?ilayabilmek için ahirinda sütü için besledi?i ine?ini satmi?ti.
ÇED Olumlu Raporuna da Dava
Rize ?dare Mahkemesi’nin ‘iptal’ etti?i ‘ÇED Gerekli De?ildir’ kararinin ardindan, devam eden mahkeme sürecinde ayni HES projesi için firma de?i?ikli?ine gidilmi? ve ‘ÇED Gerekli De?ildir Karari’ veren Bakanlik, bu kez, çali?malari ba?latilmi? ayni proje için ‘ÇED Gerekli’ karari vererek; ÇED sürecini ba?latmi? ve proje için ‘ÇED Olumlu Raporu’ vermi?ti.
?lk mahkemenin sonucunu beklemeden zamanin Çevre ve Orman Bakanli?i lehine ‘ÇED Olumlu Karari’nin ‘yürütmesinin durdurulmasi’ ve ‘iptali’ yönünde de dava açan Yurtta? Kazim, bu kez yeni açti?i davanin masraflariyla kar?i kar?iya kaldi. Mahkeme, 67 ya?indaki Kazim Delal ve arkada?larina, 4 bin 500 liralik giderlerin kar?ilanmasi için 7 günlük süre verdi.
Yürütmeyi Durdurma, Ke?if ve Bilirki?i ?ncelemesi Karari
Rize ?dare Mahkemesinin, bakanli?in verdi?i ‘ÇED Olumlu Raporu’nun ‘yürütmesinin durdurulmasi’ yönündeki kararinin ardindan alinan iki ayri ara kararda da Mahkeme, ‘yürütmenin durdurulmasi’nin devamina karar verdi.
Mahkeme, ‘yürütmeyi durdurma karari’nin ardindan, inceledi?i 2011/327 Esas Nolu dava dosyasi için bu kez de 22.09.2011 tarihinde söz konusu bölgede ‘Yerinde Ke?if ve Bilirki?i ?ncelemesi’ yapilmasina hükmetti.
7 Günlük Süre
Mahkemenin ‘Ke?if ve Bilirki?i ?nceleme’ kararinin ardindan ise Kazim Delal’e gönderilen, Naip Üye Nihat Koçak imzali sonuç yazisinda ‘Ke?if ve Bilirki?i ?ncelemesi’ giderlerine kar?ilik toplam 4 bin 500 TL’nin 7 gün içerisinde yatirilmasi gerekti?i bildirildi. Mahkemenin yazisinda belirtilen 7 günlük sürenin kesin oldu?u ve bu süre içerisinde ‘ke?if avansi’ yatirilmazsa dosyadaki bilgi ve belgelere göre karar verilece?i de vurgulandi. Yazida ayrica, resen seçilecek bilirki?ilerin isimleri ile ke?if ve bilirki?i incelemesinin yapilaca?i gün ve bulu?ma yerinin ise daha sonra bildirilece?i kaydedildi.
Firma, Müdahil Oldu
Mahkeme, davaya ili?kin 22.09.2011 tarihli ara kararinda, Kazim Delal ve arkada?lari tarafindan, Rize Merkez Salarha Vadisi, Ta?lidere (Askoroz) ve Pa?açur Dereleri üzerinde Ambarlik Elektrik üretim ?irketi tarafindan yapimi planlanan 9.9 megavat kurulu gücündeki Ambarlik 1-2 Regülatörleri ve HES projesi hakkinda Çevre ve Orman Bakanli?i’nin 22.03.2011 tarih ve 2142 sayili ‘ÇED Olumlu’ kararinin ‘iptali ve yürütmesinin durdurulmasi’ istemiyle Çevre ve Şehircilik Bakanli?i’na kar?i açilan davada, söz konusu firmanin 30.06.2011 tarihinde vermi? oldu?u dilekçeyle davali idare yaninda müdahil olarak davaya katilma istemini de kabul etti.
Naip Üye’den Kar?i Oy
Mahkemenin ayni günlü ‘yürütmenin durdurulmasi kararinin devamina ili?kin’ kararinda, Mahkeme Üyesi Nihat Koçak’in ‘Naip Üye’ olarak ‘yetki ve görevlendirilmesine’ karar verilirken; Koçak’in söz konusu karara kar?i oy kullanmasi ve ‘yürütmenin durdurulmasi’ kararinin ‘ke?if ve bilirki?i incelemesi’nden sonra de?erlendirilmesi yönünde kar?i oy kullandi?i da dikkat çekti.
Yurtta? Kazim Vazgeçmeyecek!
Daha önce Bakanli?in verdi?i ‘ÇED Gerekli De?ildir’ kararini ‘iptal’ eden Rize ?dare Mahkemesi’nin, ayni proje için yine ayni Bakanli?in vermi? oldu?u ‘ÇED Olumlu Raporu’nun da ‘yürütmesini durdurmasi’ ile ‘Ke?if ve Bilirki?i ?ncelemesine’ hükmetmesinin ardindan daha da cesaretlendi?ini kaydeden Kazim Delal, HES mücadelesinden hiçbir ko?ulda vazgeçmeyece?ini kaydetti.
Lobimiz Yok!
Önceki dava sürecinde yakla?ik 4 bin 500 liralik bilirki?i ücretleri ile mahkeme masraflarini yatirabilmek için ahirindaki ine?ini satti?ini anlatan Delal, “Ancak bu kez ahirimizda satacak ine?imiz de yok! Önceki mahkememizde verilen ‘iptal’ kararinin ardindan Mahkeme, yapti?imiz masraflarin davali idarece tarafimiza ödenmesine hükmetmi?ti. Harçlarla birlikte 4 bin 500 liraya yakin bir ücret yatirmamiza kar?in bize geri dönen yakla?ik 2 bin 600 lira gibi bir miktar oldu. Bunu da bu davanin bilirki?i ücretleri için ayirmi?tik. Kimseden bir yardim talebimiz olmadi. Hiçbir ?ekilde hiçbir kurumdan, kurulu?tan veya di?aridan bir destek veya yardim da almadik. HES firmalari gibi kimseler de bize kredi vermiyor. Onlar gibi hiçbir lobimiz veya lobicilik faaliyetimiz de yok. Bu konudaki en büyük destekçim ve lobicim e?im. Ba?imizda bahçemizde üretti?i ürünleri satarak biriktirdi?i harçliklarla, maneviyatiyla en büyük destekçim oluyor. Davamizin avukatli?ini üstlenen Sayin Remzi Kazmaz’in, akrabalarimiz ile bu mücadeleye gönül vermi? yürekli insanlarin da katkisi ile bu ücreti zamani içerisinde yatiraca?im. Mahkeme ilginç bir ?ekilde ve hatta bizim durumumuzu gözetmeyerek, adaletsiz bir ?ekilde 7 günlük kisa bir süre tanidi bize. Yine de hukukun üstünlü?üne ve yarginin ba?imsizli?ina olan inancimizi kaybetmiyoruz. Yargiya ve hukukun üstünlü?üne güveniyoruz. Bazilari davadan vazgeçece?imizi ve bu ücreti yatiramayaca?imizi dü?ünüp, türlü baskilarla üzerimize gelmeye çali?iyor. Araya hatirli insanlari sokup, çe?itli vaatler ve adeta baski kurarak geri durmamiz isteniyor. Biz dönü?ü olmayan bir yola çiktik. HES’ler sularimizi borulara, tünellere hapsederek, bizi gelecekte susuz birakacak, ya?am alanlarimizdan göçe zorlayacak, geri dönü?ümü olmayan zararlar veren yikim projeleri olarak kar?imizda duruyor. Ya?ami?, görmü?, duyarli insanlar olarak biz bunlara kar?i duyarsiz kalamayiz. Gelecek nesillerin emaneti olarak koruyup kolladi?imiz bu ya?am alanlarimiza, devletimizin, devlet adamlarimizin, bu yönde sorumlulu?u olan tüm yetkililerle bakanliklarimizin da sahip çikmasini bekliyoruz. Sadece bizim köyümüzdeki bu proje de?il, bizim köyümüz gibi bütün köylerde, vadilerde, ovalarda, yaylalardaki HES projeleri de iptal edilmelidir. Bunlarin verdi?i zararlar artik görülmelidir. Birkaç firmanin, sermaye sahibinin insafina terk etmesinler bizi. Bizi, köylülerimizi, insanlarimizi kandirarak devletimizle, kendi evlatlarimiz olan güvenlik güçlerimizle kar?i kar?iya getirmesinler bizleri. Görüyoruz Hopa’da olanlari, Gerze, Solakli ve Tortum’da olanlar bunlarin en açik göstergesidir. Belki daha satacak ine?imiz yok ama yüre?imiz var. Sonuna kadar mücadele etmekte kararliyiz. Kimse bizi bu mücadelemizden vazgeçiremez” dedi.
Hukuk Literatürüne Girecek Kararlar
Davanin avukati Remzi Kazmaz ise, Kazim Delal’in bütün ülke genelinde HES’lere kar?i örnek ve dirençli bir mücadele örne?i sergiledi?ini, yurtta?lik görev ve bilinci ile do?al ya?am alanlarina sahip çikarak suyuna, deresine, topra?ina, tarihi, kültürel ve sosyal de?erlerine sahip çikti?ini belirterek; “Önceki davada önemli bir ‘iptal’ karari aldik. Mahkeme Bakanli?in verdi?i ‘ÇED Gerekli De?ildir’ kararini iptal etti. Ancak öyle hukuksuzluklar ve öyle yasa di?iliklar oldu ki, yasalara ve hukuka aykiri bir ?ekilde firma de?i?ikli?i oldu, ÇED süreci ba?latildi ve ÇED Raporu onaylandi. Şimdi de ayni hukuksuzluklar devam ediyor. Önceki davayi kazanmamizin ardindan ilk kez HES davalarinda bize geri ödenen bir masraf kar?ili?i oldu. Tamamen gönüllülük esasina dayanarak yürüttü?ümüz bu davalardan avukatlik ücreti talep etmek bize göre de?il. Bu mücadelenin fiilen içerisinde olan insanlar ve hukukçulariz. Elbette bizlerin de bir sürü masraflari oluyor. Ancak bu dava oldukça ayricalikli ve önemli bir dava! Bu nedenle belki Yurtta? Kazim’in ine?ini yerine getirmeyecek ama Bakanlikça bize ödenen masraflarin önemli bir bölümünü Kazim Delal’e geri gönderdik. Zaten önümüzde yeniden bir bilirki?i incelemesi ve ke?if karari var. Bununla ilgili mahkeme giderleri söz konusu, bununla da bir nebze olsun Kazim Delal’e katki sa?lami? olduk. Bu mücadeledeki hukuksuzluklar, yasalara aykiriliklarin yaninda uluslararasi anla?malara, Anayasaya aykiriliklari da tarihe not olarak dü?ülmektedir. Mahkemelerin vermi? oldu?u bilimsel rapor ve manifesto niteli?indeki kararlarin ibret vericili?i bir gün hukuk fakültelerinde ders olarak okutulacak ve hatta dünya hukuk literatüründe yerini alacaktir” ?eklinde de?erlendirmelerde bulundu.
