R?ZE:Ülkemizin hemen her vadisinde bulunan dereler üzerinde yapilmasi planlanan hidroelektrik santrallerine (HES) kar?i özellikle de vadilerdeki köylüler ve ya?am savunuculari tarafindan sürdürülen hukuksal mücadelede son ‘durdurma karari’ Artvin’in Şav?at ilçesinden geldi.
Derelerin Karde?li?i Platformu öncülü?ünde özellikle de Do?u Karadeniz Bölgesinde sürdürülen tepki, protesto ve eylemlerin yaninda verilen hukuk mücadelesinde yine köylüler ve çevreciler kazandi.
Rize ?dare Mahkemesi, bir süre önce 74 köylünün ba?vurusu üzerine, Artvin’in Şav?at ilçesinde yapilamasi planlanan Susuz HES projesi için ‘yürütmeyi durdurma’ karari verdi.
Şav?at’in Arpali Deresi üzerinde kurulmasi planlanan e bölgedeki 28 köyün susuz kalmasina neden olaca?i kaydedilen ve Omega Enerji ?irketi tarafindan yapilmasi planlanan 7,44 megavat kurulu gücündeki Susuz Regülatörü ve HES projesi için Çevre ve Şehircilik Bakanli?i, 15.08.2011’de ‘ÇED Olumlu’ karari vermi?ti.
Bakanli?in verdi?i ÇED Raporu’nun iptali için 15.12.2011’da Rize ?dare Mahkemesi’nde DEKAP gönüllü avukatlarindan Av. Halis Yildirim ile Av. Bulut Aksoy tarafindan açilan 2011/859 Esas sayili davada Rize ?dare Mahkemesi, 20.12.2011 tarihli karari ile ‘yürütmenin durdurulmasina’ hükmetti.
Mahkeme karari ile ayrica Çevre ve Şehircilik Bakanli?i`ndan; “15.08.2011 tarih ve 1418 sayili ÇED Olumlu karari, ÇED Olumlu kararina dayanak olan yapilmi?, ara?tirma ve çali?malar ve ilgili ?irket tarafindan yapilacak olan HES için hazirlanan proje tanitim dosyasi ile ÇED raporu ve ilgili tüm bilgi ve belgeler” istendi.
Rize ?dare Mahkemesi’nin kararinda, “Dava konusu uyu?mazli?in özelli?i, çevreye etkileri ve projenin kapsami dikkate alindi?inda ileride telafisi güç zararlar do?urabilecek nitelikte olmasi nedeniyle davali idarenin savunmasi ve ara karari cevabi alinip ya da savunma ve ara kararina cevap verme süresi geçip yeni bir karar verilinceye kadar 2577 sayili Yasa’nin 20 ve 27/2 maddesi uyarinca dava konusu i?lemin yürütülmesinin durdurulmasina, savunma ve ara kararina cevap verilebilmesi için davali idareye (30) gün süre taninmasina oyçoklu?u ile 20.12.2011 tarihinde karar verildi” denildi.
Mahkemenin oy çoklu?u ile aldi?i karara Mahkeme Üyesi Nihat Koçak ise, “Yürütmenin durdurulmasi isteminin davali idarenin savunmasi ve ara karari cevabi alinip ya da savunma ve ara kararina cevap verme süresi geçtikten sonra incelenmesi gerekti?i görü?ü ve oyu ile dava konusu i?lemin yürütülmesinin durdurulmasina ili?kin ço?unluk kararina katilmiyorum” ?eklinde ?erh dü?tü.
Susuz HES projesi için Mahkeme’nin verdi?i karari köylüler adina de?erlendiren davanin avukatlarindan Halis Yildirim, “Söz konusu proje kapsaminda ayrica ‘enerji nakil hatlari ve beton santrali’ yapilmasi da öngörülmekteydi. Ne var ki ÇED Raporu kapsaminda bunlarin çevresel etkileri tarti?ilmami?ti. Susuz HES Projesinin ise çevresel etkilerinin tarti?ildi?i rapor birçok noktadan hatali ve eksik inceleme ile hazirlanmi?ti. Proje kapsaminda HES ?irketi ve ÇED raporunu hazirlayan firma tarafindan yapilan ara?tirmalarda ilk önce 3 tür endemik bitkiye rastlandi?i belirtilmi?ti. Halkin HES’lere kar?i harekete geçmesi ile söz konusu firmalarca ÇED raporunda endemik türler 15’e arttirilmi?tir. Ancak bu bile bölge gerçekli?ini yansitmamaktadir. Zira bölgenin flora ve faunasinda bugüne kadar yapilmi? ciddi bir bilimsel ara?tirma yoktur. Yapilacak ara?tirmalarla bölgede daha fazla endemik tür bitki, Bern ve IUCN kapsaminda canli oldu?u tespit edilecektir” dedi.
Söz konusu projenin vadideki 28 köyü ilgilendirdi?ine dikkat çeken Yildirim, “Bu köylerin 8’i Ardanuç, 20’i ise Şav?at’a ba?lidir. Arpali Deresi ve yan kollarindan 30-60 yillik 15-20 kanal vasitasiyla içme ve kullanma suyu ihtiyaçlarini kar?ilayan köylüler söz konusu projenin yapilamasiyla dere suyu ile olan ili?kileri tamamen kesilecektir. Bu sebeple havzada bulunan birçok köyden 74 ki?inin bir araya gelerek söz konusu davayi açmi?lardir. Arpali Deresi ve yan kollarinda yapilmak istenen tek proje Susuz HES de?ildir. Susuz HES di?inda Arpali Deresi ve kollarinda 3 HES daha projelendirilmektedir. Bunlar Hanli HES, Kireçli HES ve Ay?e HES’tir. ?leride bu projelerinin tümünün hayata geçmesiyle Arpali Deresinden bugün dahi zor olanaklarla kar?ilanan içme ve kullanma su ihtiyaci hiç kar?ilanamaz bir hale gelecektir. Zira bu noktada ne Orman ve Su ??leri Bakanli?i’nin ne de bir ba?ka kurumun kullanma ve su ihtiyacini düzenleyen/tespit eden bir plani bulunmamaktadir. Bölgenin su kanallari ve kapasiteleri tam olarak bilinmemektedir” ?eklinde açiklamalarini sürdürdü.
Derelerin Karde?li?i Platformu’ndan yapilan açiklamada ise, ?dare Mahkemesi’nin karari ile HES’lerin do?al ya?am alanlarina verdi?i geri dönü?ümsüz zararlarin bir kez daha kanitlandi?ina vurgu yapildi.
DEKAP açiklamasinda, HES’lerle mücadelede 2011 yilinin yo?un bir tempoda halkla güvenlik güçlerinin kar?i kar?iya geldi?i, köylülerin yaylalardaki do?al ya?am alanlarinda gaz ve cop darbeleriyle mücadeleden vazgeçirilmeye çali?ildi?i da kaydedildi.
Açiklamada, suyuna, topra?ina, tarihi ve kültürüne sahip çikanlarin ‘hain’ ilan edilmeye çali?ildi?i ve yargi kararlari ile bilimsel raporlarin görmezden gelindi?i ifade edildi.
Açiklamada ayrica, özellikle de Hopa’da hayatini kaybeden Metin Lokumcu’nun anisina HES’lere kar?i verilen mücadelenin, bütün HES projeleri ve üretim lisanslari iptal edilinceye kadar sürdürülece?i vurgulandi.
