Doğan Can İLEK
Rize, Trabzon, Artvin ve Giresun'da mayıs ayında başlayan yaş çay hasadı sürüyor. Bölgenin dik ve engebeli yapısı nedeniyle bölge halkı, hasat ettikleri çayları bölgede 'varangel' olarak bilinen ve sayıları her geçen gün artan ilkel teleferiklerle taşıyor. Çelik tel ve motor aksamdan oluşan, vadilerin arasına mühendislik hesabı olmadan gelişigüzel kurulan teleferikler, ölümlü ve yaralamalı kazalara davetiye çıkarıyor. Bölgede son 10 yılda 18 kişinin hayatını kaybettiği, yüzlerce kişinin de yaralandığı teleferiklerin standardının belirlenmesi isteniyor. Sayıları 15 bini aşan teleferiklerin bazıları ise insan taşımada kullanılıyor.
'BİLİMSEL DAYANAĞI YOK'
Rize Makine Mühendisleri Odası Başkanı Metin Bıçakçı, çayın yoğun olduğu Doğu Karadeniz de 15 bine yakın ilkel teleferik olduğunu belirterek, "Bölgenin coğrafyasının engebeli olması dolayısıyla çok dik yamaçlardaki bahçelerden çaylar bu teleferikler vasıtasıyla araba yoluna çıkarılıyor. Teleferik için gerekli malzemeleri temin eden vatandaşlar herhangi bir proje olmadan, mühendise ihtiyaç duymadan teleferiklerini gerek duydukları yere yapıyorlar. Makarasından sırma teli, çekme teli, kullanılan motorun gücüne varıncaya kadar hepsinin bilimsel dayanağı olması ve doğru hesaplanması gerekirken vatandaşlar kendi planlarına göre teleferikleri bahçelerine kuruyor" dedi.
KAZALARIN ÖNÜNE GEÇEBİLİRİZ'
Çay ve odun taşımak için yapılan teleferiklere bazen bölge halkının da binerek, tehlikeye davetiye çıkardığını söyleyen Bıçakçı, şunları söyledi:
"Son 13 yılda teleferiğin neden olduğu ölüm sayısı 18, yüzlerce yaralanma var. Teleferiğin habersiz çalıştırılması, elektrik çarpması, teleferik platformundan yük düşmesi ve hareket halindeki teleferiğe el sıkışması ya da elbise takılması nedeniyle yaşanan kazalarda can kayıpları oldu. Ufak tedbirlerle bu yaralanmaların ve ölümlerin önüne geçebiliriz. Bu teleferiklerin belli standartlar içinde olması için çalışma yapılması gerekiyor. Teleferiğin kapalı kabini olsun, çocukların ya da başka birinin rahatlıkla ulaşabileceği bir yerde olmasın. Motorun hareketli kısımlarının koruyucularla donatılsın, elektrik kabloları kapatılsın, topraklama yapılsın. Yükleme ve boşaltma alanlarında kaza olmaması için gerekli önlemler alınsın."
'TELEFERİK BİZİM ELİMİZ, KOLUMUZ'
Bahçesine kurduğu teleferik mekanizması ile çaylarını taşıyan Tahir Baş, "Teleferik Rizeli için olmazsa olmaz. Bu bizim elimiz kolumuz, yoksa bu engebeli arazilerde o kadar çayı yol kenarına nasıl çıkarırız?" dedi.
Bahçe işleri için teleferiği kullanan Muammer Kalın da "Teleferik bizim için yol anlamına gelir. Bu olmazsa bütün yük bizim sırtımızdan geçecek; çayımızı, gübremizi, odunumuzu teleferiğe yükleyerek yola çıkarıyoruz" diye konuştu.
