Tufan KULELİ
RİZE RTEÜ’nün kendi bünyesinde üretmeye başladığı Süperiletken malzeme ile artık ‘Havada tren görmek’ mümkün.
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi (RTEÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Fizik Bölümü Katıhal Fiziği Anabilim Dalı’nda gerçekleşen çalışma ile dünyada sayılı ülkelerin üretimini gerçekleştirdiği ve Türkiye’nin de dışardan ithal ettiği süperiletken malzeme üretimi yapıldı.
Üretilen malzemeler 4 adet uluslararası indeksli makalede ve 10 adet TÜBİTAK bilimsel eğitim etkinlikleri projelerinde kullanıldı.
Sağlık sektöründen sanayiye kadar birçok alanda kullanılan ve manyetik taşıma kapasitesi yüksek olan süperiletken malzemeler RTEÜ’de gerçekleşen üretime kadar yurt dışından yüksek maliyetlerde Türkiye’ye getiriliyordu. Süperiletken malzemelerin yüksek yük taşıma kapasitesine sahip olduğunu ve kendi projeleri sayesinde bu malzemelerin boyutunu artık malzemenin alındığı ülkenin değil kendilerinin belirleyeceğini dile getiren RTEÜ Fizik Bölümü Katıhal Fiziği Anabilim Dalı öğretim üyesi Doç.Dr. Sait Barış Güner “Prof. Dr. Ekrem Yanmaz ve Prof. Dr. Kemal Öztürk’ün bilgi ve tecrübelerinden de faydalanarak Prof. Dr. Şükrü Çelik danışmanlığında Türkiye’nin en büyük tek kristal süperiletken malzemesini doktora tezimde ürettim. Süperiletken malzemeler jeneratörler, motorlar, temassız manyetik taşıyıcılar, uçan tekerler, manyetik taşıma kapasitesi yüksek olan tren gibi sistemlerde kullanılmaktadır. Bizim ürettiğimiz yüksek taşıma kapasitesine sahip malzemelerdir. Bilimsel çalışmalarda ve gösteri deneylerinde bu malzemeler yurt dışından yüksek maliyette ve satıcının istediği boyutlarda satın alınmaktaydı. Bizim ürettiğimiz teknoloji sayesinde bu durum ortadan kalktı, TUBİTAK projelerinden iki tanesine de satışımızı gerçekleştirdik” ifadelerini kullandı.
Süperiletken malzemenin kullanımının ülke genelinde yayılmasını hedeflediklerini sözlerine ekleyen Doç. Dr. Güner “Çalışmalarımız halen devam etmektedir. Özellikle geliştirdiğimiz aletleri ilerleterek kullanımının ülkemizde yaygınlaşmasını istiyoruz. Örneğin Japonya’da bir şirket ilaç taşımada süperiletken malzemeler kullanmaktadır. Ülkemizde de bunun yapılması mümkündür. Organ ve ilaç gibi malzemelerin hızlıca taşınması için bu sisteme ihtiyaç vardır. Süperiletken malzemeler MR cihazlarında da kullanılmaktadır” dedi.
Süperiletken malzeme konusunda dışa bağlılığın kendi doktora tezi olan bu proje ile ortadan kalktığını da hatırlatan Güner “Bu malzemeleri üreterek yurt dışına bağımlılığı azaltmış olduk. Maliyeti çok yüksek fakat maliyeti giderek düşürmek amacıyla satışı gerçekleştirdik. TUBİTAK kapsamında başka şehirden gelen öğrencilere de anlatabilme deney gösterebilme fırsatımız oldu. Üç adet TUBİTAK söyleşisinde kendi şehrimizdeki ortaokul ve lise öğrencilerine gösteri deneylerini gerçekleştirdik ve uygulama alanlarından bahsettik. Ülkemizdeki gelecek nesillerin bilime olan ilgisinin artmasını ve kullanım alanlarını görmesini önemsiyorum.” şeklinde konuştu.
Güner ayrıca bu malzemeyi üreten sayılı grupların içerisinde RTEÜ olarak yer almanın da kendilerine mutluluk verdiğini dile getirerek “Dünyada bu malzemeyi sayılı gruplar üretiyor bizde bunların arasında olduğumuz için çok mutluyuz. Bizim laboratuvarımız şu anda İngiltere, Japonya, İspanya, Romanya ve Tayvan ile bilimsel çalışmalarda işbirliği halinde bölümümüz ise Cezayir, Avusturalya ve Japonya ile Erasmus üzerinden bir proje yürütmektedir. Ayrıca ülkemiz Prof. Dr. Ali Gencer’in düzenlediği saygın uluslararası süperiletkenlik kongrelerine ev sahipliği yapmaktadır.” ifadelerini kullandı.
