Deniz VARLI
ANKARA: Yaş çaya verile zammın en az 9 TL olması gerektiğini belirten CHP Milletvekili Mehmet Bekaroğlu kurumun yanında özel sektörün izleyeceği kampanyanın önemli olduğunu söyledi.
CHP Milletvekili Mehmet Bekaroğlu yaptığı açıklamada “2022 yılı yaş çay fiyatı %73,16 artışla 6,70 TL, destekleme primi de 30 Krş. olarak belirlendi. TÜİK’in enflasyon hesabına göre iyi fiyat olduğu düşünülse de gerçek enflasyon rakamları TÜİK’in açıkladığının çok üzerindedir. Girdi maliyetleri, özellikle gübre fiyatlarındaki %300’lük artış ve ayrıca geçen yıl verilen fiyatın düşüklüğü dikkate alındığında 2022 yılı yaş çay fiyatının en az 9 TL olması gerekiyordu. Maalesef bu olmadı ama üreticiyi mağdur eden asıl sorun ÇAYKUR’un alım fiyatı değil, özel sektörün alım fiyatıdır. ÇAYKUR’un alım fiyatı önemlidir ama çaydaki temel problem, hasat olgunluğuna gelen çayın bir an evvel hasat edilme zorunluluğu bulunması, hasat edilen çayın bekletmeksizin fabrikalarda işlenme zorunluluğu olması ve bu zorunlu halin fırsatçı özel sektör işletmeleri tarafından kötüye kullanılmasıdır. Cumhurbaşkanı Erdoğan “Yaş çay taban fiyatını açıklıyorum” diyerek 2022 yaş çay alım fiyatını ilan etti. Oysa çayda taban fiyat uygulanmamaktadır. Sayın Cumhurbaşkanı’nın açıkladığı fiyat, ÇAYKUR’un alım fiyatıdır. Yaş çay alımında ‘taban fiyat’ uygulanması için verdiğimiz Kanun teklifi, kendi partisinin ve ortağı olan partinin milletvekillerince reddedilmişti. Eğer, verdiğimiz Kanun teklifini kendi milletvekilleri onaylasaydı, dün açıklanan fiyat yaş çay taban fiyatı olacaktı ve özel çay şirketleri de yaş çayı üreticiden bu fiyattan satın alacaktı” dedi.
Fırsatçılara izin verilmeli
Bekaroğlu “Doğu Karadeniz’de üretilen yaklaşık 1 milyon 500 bin ton yaş çayın % 50-55’ini ÇAYKUR almaktadır ve Cumhurbaşkanı’nın açıkladığı fiyat bu kısmıyla ilgilidir. Yaş çayın diğer yarısını özel firmalar satın almakta ve çay üreticisinin mağduriyeti bu noktada ortaya çıkmaktadır. ÇAYKUR yıllarca yeni fabrika kurmadığı için kapasitesi düşük kalmıştır. ÇAYKUR’da kapasite doygunluğuna ulaşıldığı zaman fabrikalarda oluşan izdiham nedeniyle kontenjan uygulamasına geçilmekte, müstahsilden aldığı yaş çay miktarı dekar başına 30 kg’dan başlayarak 10 kg’a kadar düşürülmektedir. İşte bu noktada devreye giren özel şirketler fırsatçılık yaparak üreticiden yaş çayı ÇAYKUR’un alım fiyatının çok altında fiyata almakta, ödemeleri zamana yaymakta yahut para yerine kuru çay vermektedirler. Geçtiğimiz yıl 3,87 TL olan 1 kg. yaş çay, bu şirketlerce 2,50-2,70 TL’den alınmış ve bu şekilde çay üreticisinin 1 Milyar TL’si birkaç özel şirkete haksız şekilde aktarılmıştı. Sonuç olarak; ÇAYKUR kapasitesini artırmadığı için çay üreticisi özel firmalara mecbur bırakılıyor ve sözümona piyasa ekonomisi şartlarında alınterinin karşılığı olan para bu firmalara aktarılıyor” dedi.
