Abdurahman TOSUN
YUSUFELİ: Sarıkamış Harekatı’nın 107'nci yıl dönümü dolayısıyla 'Türkiye Şehitleriyle Yürüyor' etkinliği yapıldı. Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Gençlik ve Spor Bakanı Mehmet Muharrem Kasapoğlu, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Derya Yanık'ın katıldığı yürüyüş, Kars Müftüsü Yusuf Eviş'in duasıyla başladı. Türkiye’nin dört bir yanından Sarıkamış'a gelen binlerce kişi, ellerinde Türk bayrakları ile Kızılçubuk zirvesinden yürüyüşe geçti. Protokol ve katılımcılar, yaklaşık 5 kilometre yürüyüşün ardından Ayyıldız tören alanına geldi. Sarıkamış Harekatı’na katılan askerlerin kıyafetleriyle törende yer alan Sarıkamış 9'uncu Komando Tugay Komutanlığı'na bağlı askerler, alandaki dev Türk bayrağının altında nöbet tuttu. Şehitler için saygı atışı yapıldı ve saygı duruşunda bulunuldu. İstiklal Marşı'nın okunmasının ardından da Milli Savunma Bakanı Akar, Gençlik ve Spor Bakanı Kasapoğlu ile Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Yanık, anıta çelenk sundu. Kur'an-ı Kerim tilaveti sonrası 9'uncu Komando Tugay Komutanlığı'nda görevli askerler, 107 yıl önceki Sarıkamış Hareketi ile ilgili bilgileri paylaştı.
Yusufeli Belediye Başkanı Eyüp Aytekin,” Sarıkamış harekâtının 107. Yıldönümünde Allahu Ekber dağlarından kaybettiğimiz askerlerimizin anısı için bugün gençlerimiz Sarıkamış’a gittiler. Sarıkamış Dağlarının eteklerinde o dönemin şartlarına göre Kahraman Mehmetçiklerimizin hangi zorlukları çektiklerini gözleriyle görme fırsatı elde ettiler. Oradaki manevi tablonun gençlerimizin kalplerine kazınmış olmasını ve bu vatanın hangi şartlarda, hangi koşullarda düşman işgalinden kurtarılıp bizlere nasıl vatan kılındığını anlamış olmalarını umut ediyorum. Bu vesileyle vatan müdafaası için Şehit olmuş Kahraman Mehmetçiklerimizi Rahmetle, Gazi olmuş Kahraman Askerlerimiz de minnetle anıyorum. Dedi.
Anma programı Çelik Kanatlar helikopter ekibi gösterisi ile son bulurken program sonrasında Yusufeli İmam Hatip Lisesi öğrencisi Şirhat Tunç’un Kur’an’ı Kerim tilaveti ve Belediye Personeli Oğuz Demirkıran’ın Sarıkamış hakkında bilgilendirme yapması ile kafile Yusufeli’ne geri döndü.
Sarıkamış Şehitleri
Yıl 1914…Yer Sarıkamış…
Sarıkamış‘ta 60 bini donarak olmak üzere 78 bin şehit vermiştik.
1914 yılının 15-22 Aralık tarihleri arasında, Sarıkamış yakınındaki Allahuekber dağlarında, Kars’ı Ruslardan geri almak için harekâta katılan 60 bin asker donarak öldü.
Başkumandan vekili Enver Paşa büyük bir güçle, Rusları hiç beklemedikleri bir yerden, Allahüekber dağlarından aşarak vurmayı ve Kars‘ı yeniden vatan topraklarına katmayı hedeflemişti.
Allahuekber dağlarının yer yer 2-3 bin rakımlı geçitlerinde ısı sıfırın altında 30 dereceye kadar düşüyordu. Türk askerlerinin büyük bölümü ise çölden gelmişti ve üzerlerinde yazlık üniformalar vardı.
Sarıkamış’ta dondurucu soğuk altında askerlerimizin durumunu Kurmay Subay Şerif Bey “Sarıkamış” adlı kitabında şöyle anlatıyor:
“Yol kenarında karların içinde çömelmiş bir asker, bir yığın karı kollarıyla kucaklamış, titreyerek, feryat ederek dişleriyle kemiriyordu. Kaldırıp yola sevk etmek istedim. Beni hiç görmedi. zavallı çıldırmıştı. Bu suretle şu lanetli buzullar içinde biz belki on bin kişiden fazla insanı bir günde karların altına bıraktık ve geçtik”.
Rus Kafkas Ordusu Kurmay Başkan Vekili Dük Aleksandroviç Pietroviç Sarıkamış’ta gördüklerine anılarında şöyle yer vermiş:
“İlk sırada diz çökmüş 9 kahraman. Mavzerleriyle nişan almışlar, tetiğe asılmak üzereler ama asılamamışlar… İkinci sırada cephane taşıyanlar var, sandıkları bir avuçlamışlar ki, kainattan hırslarını almak istiyor gibiler. Öylesine kaskatı kesilmişler… Ve sağ başta Binbaşı Nihat. Dimdik ayakta, başı açık, saçları beyaza boyanmış, gözleri karşıda… Allahuekber dağlarındaki son Türk müfrezesini teslim alamadım. Bizden çok evvel, Allah’larına teslim olmuşlardı.”
Allahuekber dağları, 37 bin şehit verilerek aşıldı ve Sarıkamış kuşatıldı. Sarıkamış kuşatma harekatı aşırı soğuk ve açlık yüzünden, hedef ele geçirilemeden, 5 Ocak 1915’de sona erdi.
Osmanlı Ordusu bu dağlarda, 60 bini donma sonucu tam 78 bin şehit verdi. Rus birlikleri de bu savaşlarda 32 bin askerini kaybetti.
