Hemen her gün binlerce kişi tutuklanmakta, artık cezaevleri ihtiyaçlara cevap vermiyor.
Son açıklanan verilere* göre Türkiye’de, toplam 301.397 kapasiteli 273 kapalı ceza infaz kurumu, 99 müstakil açık ceza infaz kurumu, 4 çocuk eğitim evi, 12 kadın kapalı, 8 kadın açık, 9 çocuk ve gençlik kapalı ceza infaz kurumu olmak üzere toplam 405 hapishanede 384.216 mahpus tutuluyor.
85.534 mahpus açık, 298.682 mahpus kapalı hapishanelerde kalıyor.
Bu mahpusların 328.708’i hükümlü, 55.508’i tutuklu. 200‘ü LGBTİ+, 14.276’sı yabancı, 1.453’ü ağırlaştırılmış müebbet hükümlüsüdür. Hapishanelerde dil ve konuşma engelli olan 19, görme engelli 42, işitme engeli olan 28, işitme ve konuşma engeli olan 18 ve ortopedik engeli olan 162 kişi olmak üzere 269 engelli mahpus vardır.
Hapishanelerdeki mahpusların 5.864‘ü 65 yaşın üstündedir. 2025 yılında hapishanelerde öğrenimini sürdürebilen mahpus sayısı 77.014’dür ve sigortalı olarak mesleki faaliyette bulunan 58.500 mahpus bulunmaktadır.
Hapishanelerde 174’ü kız çocuğu olmak üzere 12-18 yaş arası 3.738 çocuk tutulmaktadır. 16.944 kadın mahpusun yanında annesi ile kalan 0-6 yaş grubu çocuk sayısı ise 759’dur.
Bu verilere ek olarak hapishanelerde sağlık problemi olmayan tutuklu ve hükümlülerin iaşe bedelleri 83 TL, anneleri ile birlikte kalan 0-6 yaş çocukların iaşe bedeli ise 150 TL olarak uygulanmaktadır.
Hapishanede hayatını kaybeden mahpus sayısı 2018 yılında 107, 2019 yılında 95, 2020 yılında 128, 2021 yılında 101 ve 2022 yılında ise 108’dir.
Bu rakamlar son veriler olmasına rağmen 2022 yılında bir tutuklu veya hükümlünün günlük maliyeti ortalama 150 TL dolayında, yanı her gün 57 milyon 632 bin 400 TL günlük tutuklu ve hükümlülere masraf edilmekte. Aylık 1 milyar 728 milyon172 bin TL, Yıllık ise 20 Milyar 747 Milyon 664 bin TL devletin kasasından gitmekte, Devletin kasası milletin vergisi demek.
Her gün binlerce kişi tutuklanmakta, birçok cezaevinde artık yatacak yer kalmadı. Rize cezaevinin 950 kişilik olduğunu biliyoruz, ancak 2 bin veya daha fazla kişinin cezaevinde olduğu duyumlarını almaktayız.
Artık tutuklu ve hükümlüler çifter kişi veya yerlere serilen yataklar, bunun dışında nöbetleşe yatışlar olduğu bilgisini almaktayız.
Cezaların yetersiz kaldığı birçok olay var, Cumhurbaşkanı yeni cezaların geleceği duyurusunu yaptı.
Bu da şu demek, cezaevleri artık yetersiz ve mutlaka çözüm üretilmeli, yasalar caydırıcı olmalı, insanları tabanda eğitmek gerek.
Kadın cinayetleri, sokak çete olayları, haraç çeteleri, uyuşturucu baronları, çocuk istismar ve cinayetleri, bu tür suçlardan yakalanan, terör suçluları artık tek çatı altında olmalı ve bu tür hükümlü ve tutuklular için çalışma ortamı sağlanmalı, ülke artık tutuklu ve hükümlülerin yükünü çekmemeli, mutlaka yeni projeler, yeni şartlar oluşturulmalı.
Daha önce birçok kez hükümlü ve tutuklular için yazdığım proje değerlendirilmeli, çocuğu, kardeşi, babası, kızı öldürülen, çocuklarını uyuşturucu ile zehirleyenlerin yükü bu insanlara artık yüklenmemeli, tutuklu ve hükümlüler mutlaka üretim alanlarına aktarılmalı, ülkemizde 85 milyon insandan 229 kişiye bir tutuklu ve hükümlü düşmekte, yanı 229 kişi bir tutuklu veya hükümlüyü bakmakta sorumlu, suç ve suçluların bu kadar yüksek olduğu ülkede mutlaka yeni yasalar, yeni düzenlemeler gündeme gelmeli.